|
»رُفِعَ الْقَلَمُ عَنْ ثَلاَثَةٍ: عَنِ الصَّبِيِّ حَتَّى يَبْلُغَ، وَعَنِ النَّائِمِ حَتَّى يَسْتَيْقِظَ، وَعَنِ الْمَعْتُوهِ حَتَّى يَبْرَأَ «
«Уч кишидан (амалларни ёзувчи) қалам кўтарилди: Гўдак то балоғатга етгунча, ухлаётган одам то уйғонгунича ва ақли ожиз одам то соғайгунича». Абу Довуднинг бошқа лафздаги мана бу ривояти ҳам бор:
»رُفِعَ الْقَلَمُ عَنْ ثَلاَثَةٍ: عَنِ الْمَجْنُونِ الْمَغْلُوبِ عَلَى عَقْلِهِ حَتَّى يَفِيقَ، وَعَنِ النَّائِمِ حَتَّى يَسْتَيْقِظَ، وَعَنِ الصَّبِيِّ حَتَّى يَحْتَلِمَ «
«Уч кишидан қалам кўтарилди: Ақлдан озган мажнун одам то ақл-ҳуши жойига келгунича, ухлаётган одам то уйғонгунича ва гўдак бола то ихтилом бўлгунича». Кимдан қалам кўтарилган бўлиб, ўз ишларини тасарруф қилолмаса ва шаръан жавобгар киши бўлмаса, унинг халифа ёки халифаликдан ўзга бирор бошқарув ишида бўлиши мумкин эмас. Чунки у ишларни тасарруф қила олмайди. Халифа гўдак бола бўлиши жоиз эмаслигига яна бир далил Бухорийнинг мана бу ривоятидир:
»عَنْ أَبِى عَقِيلٍ زُهْرَةُ بْنُ مَعْبَدٍ عَنْ جَدِّهِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ هِشَامٍ وَكَانَ قَدْ أَدْرَكَ النَّبِيَّ وَذَهَبَتْ بِهِ زَيْنَبُ بِنْتُ حَمِيْدٍ إِلَى رَسُول فَقَالَتْ: يَا رَسُولَ اللَّهِ، بَايِعْهُ، فَقَالَ النَّبِيُّ: هُوَ صَغِيرٌ. فَمَسَحَ رَأْسَهُ وَدَعَا لَهُ... «
«Абу Уқайл Зуҳра ибн Маҳбад бобоси Абдуллоҳ ибн Ҳишомдан ривоят қилади, Абу Уқайл Пайғамбар с.а.в.ни кўришга муяссар бўлган, уни Расулуллоҳ с.а.в.нинг олдиларига онаси Зайнаб бинти Ҳамид олиб борган. Онаси: «Ё Расулуллоҳ, ўғлим билан байъат қилинг», деди. Шунда Пайғамбар с.а.в.: «Бу ҳали ёш бола экан», дедилар ва боланинг бошини силаб, уни дуо қилдилар...». Модомики гўдак боланинг байъати эътиборсиз ҳисобланиб, бошқага халифа сифатида байъат бериши зиммасида эмас экан, демак, унинг халифа бўлиши аллақачон жоиз эмас.
Тўртинчи: Ақли расо бўлиши шарт. Расулуллоҳ с.а.в.нинг:
…»رُفِعَ الْقَلَمُ عَنِ ثَلاَثَةٍ... «
«Уч кишидан қалам кўтарилди...», деган ва шу ҳадисда:
19-бет
Бетлар: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168