kutubhona

Женева анжумани ўтказилиши ҳақидаги қарорга эришди. Женева анжуманида ҳам зафар қучди. Хуллас, анжуманлар Американи заифлаштириб, Совет иттифоқини кучайтириб борди. Англия ўз муаммоларини ҳал этиш учун Америка билан алоҳида, БМТдан ташқарида анжуман ўтказишга уринди ва Бермуд оролида анжуман ўтказди, лекин у муваффақиятли чиқмади. Шундан кейин Ғарбий лагер давлатлари ўртасида ҳеч қандай анжуман ўтказилмади. Америка билан Англия ўртасидаги анъанавий учрашувлар билан чекланилди. Америка БМТдан ташқарида анжуман ўтказиш, унинг мавқеини ва халқаро майдонда эгаллаб турган ўрнини заифлаштириб юборишини англаб, айниқса 1961 йилги Вена учрашувидан кейин Совет иттифоқи билан иттифоқ тузгач, БМТдан ташқарида анжуман ўзказилишига рози бўлмай қўйди.

Давлатлар ўртасидаги иттифоқлар жуда қадимийдир. Ундан кўзланган мақсад ҳар бир давлатнинг бошқаларга нисбатан ўз кучини ошириши ёки давлатларнинг бир-бирларини ўзаро мувозанатни бузишига йўл қўймасликларидир. 1818 йилда ўтказилган Икс-ла-Шапел шартномаси иттифоқдан иборат эди. Англия билан Франция ва Австрия ҳамда Германия билан ўтказилган иттифоқлар кучайиш ва мувозанатни сақлаш мақсадида бўлган, Биринчи жаҳон урушидаги Франция билан Англиянинг Германияга қарши тузган иттифоқи ҳамда Иккинчи жаҳон урушидаги Америка, Англия, Франция ва Совет иттифоқининг Германияга қарши тузган иттифоқлари йирик давлатга қарши тузилган иттифоқ ҳисобланарди. Иккинчи жаҳон урушидан кейинги Совет иттифоқига қарши тузилган Атлантика иттифоқи ҳамда худди шу урушдан кейинги ғарбий лагерга қарши тузилган Варшава шартномаси бошқа кучга қарши тузилган иттифоқлардир. Демак, иттифоқлар ҳам халқаро анжуманлар каби бошқа кучларга қарши куч тўплаш ёки мувозанатни сақлаш воситаларидан биридир. Халқаро кураш қуролларидан бири ҳисобланувчи иттифоқлар - мана шулар.

Йирик давлатлар майда давлатлар ўртасида ёки ўзлари билан майда давлатлар ўртасида тузадиган иттифоқ ёки шартномалари ҳам бор. Бундай иттифоқлар халқаро курашнинг бевосита қуроли эмас, балки мустамлакачилик ёки уни юзага келтираётган йирик давлатнинг кучайиши воситалари деб эътибор қилинади. Масалан, Ироқ билан Туркия ўртасида тузилган иттифоққа ва Иккинчи жаҳон урушидан олдинги Саъдобод иттифоқи номли иттифоққа Англия бош-қош бўлганди. Бундан мақсади ўша давлатлардаги нуфузини мустаҳкамлаш, Франция ва Совет иттифоқи каби бошқа