|
тўқнашувга ботинишлари эҳтимолдан узоқ эди. Шунингдек, келишув давридаги халқаро вазият ҳолати Иккинчи жаҳон урушидан аввалги ҳолатдан кескин фарқ қиларди. Урушдан олдин тарқоқ давлатлар бўлган ҳар хил фронтлар шаклида бўлишса-да, ҳар қалай дастлаб кучлари бир-бирига яқин бўлган, кейин мувозанат издан чиққан. Германия, Италия ва Япония кучга кириб, Англия билан Франция кучга киролмаган. Америка эса ҳамон узлатида бўлган. Мувозанатнинг издан чиқиши туфайли Италия, Германия ва Японияларнинг ҳар бири алоҳида уруш йўли билан давлатларни босиб олиш йўлига ўтишди. Бу нарса кучлар тўқнашувига олиб келди. Натижада Иккинчи жаҳон уруши бошланиб кетди. Келишув давридаги ҳолат эса бундай эмасди. Ундаги халқаро вазият икки гигант давлатда ва улар ўртасидаги иттифоқда гавдаланарди. Бу вазият жаҳон урушига олиб борувчи халқаро низо чиқишига йўл қўймасди. Айрим давлатлар ўртасида низо чиқиши мумкин эди. Бу нарса маҳаллий урушни келтириб чиқарса-да, икки гигант давлатнинг қуввати хоҳлаган пайтида бу уруш оловини ўчиришга қодир эди.
Бироқ 1961 йилда Қўшма штатлар билан Совет иттифоқи ўртасидаги тузилган иттифоқ билан бошланган келишув сиёсати коммунизм билан капитализм ўртасидаги кураш тугади, деган маънони англатмасди. Унинг ўз асослари, сабаблари бор эди. Ҳар икки тарафнинг тинкасини совуқ уруш, бўлиши-бўлмаслиги ноаниқ бўлган нарсага тайёргарлик кўриш қуритганди. Шунинг учун ҳам ўзаро келишув ва дунёни бўлиб олиш йўлига ўтдилар. Ҳар иккиси ҳам ўзининг ички ишларини тартибга солиш учун вақтга муҳтож эди. Вpетнам уруши тугагани билан келишув ҳам ўз аҳамиятини йўқота бошлади. Франция ўз мустамлакаларидан чиқариб юборилгач, куч топиш учун Европага қайтди. Британия ҳам заифлигини сезиб, мумкин қадар ниманидир асраб қолиш учун Европа билан қувватланишга уринди. Совет иттифоқи стратегик гигант кучга айланди, фазони забт этишда устунликка эришиб, ўз вужудини жонли майдонидан ҳам узоқроқ минтақаларгача чўзди. Шу билан амалдаги оламий кучга айланди.
Ўнглар ва либераллардан иборат кўпгина сиёсий гуруҳлар томонидан келишув сиёсатига қарши ҳужум бошланди. Қўшма штатлар келишувдан ажралиб чиқа бошлади. Негаки Совет иттифоқи унинг соясида АҚШнинг капалагини учириб юборадиган даҳшатли қувват касб қилганди. Қўшма штатларнинг мутлақ хавфсизлик замони ниҳоясига етиб, сиздан угина, биздан бугина қоидаси ҳукм сура бошлади. Яъни, тақдирлар бир-бирига боғланди. Натижада Европа давлатлари Қўшма штатлардан
38-бет
Бетлар: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147