|
сайлангандай – раис этиб сайланди. Кейин вазирликка полковник Исмат бошо ҳам қўшилди.
Миллий мажлис йиғинлар ўтказиб, қарорлар чиқара бошлади. У ўта муҳим қарорлар чиқарди. Жумладан, Истанбул ҳукумати билан ажнабий давлатлар ўртасида тузилган ҳар қандай савдо битими ва аҳдлари бекор деб ҳисоблансин; давлат киримларининг барча манбаълари, ҳатто султонинг мулки, мол-давлати ва вақф ерларидан келиб турган даромадлар Анқара ҳукумати тасарруфига ўтсин.
Анқарада мана шундай шакилда ҳукумат, парламент, ҳукумат идоралари ва қўшин тикланиб, ўта муҳим қарорлар чиқарлди. Султонга 2 ишдан биринитанлашдан бошқа чора қолмади: янги ҳукуматни тамоман йўқ қилиб ташлаш ёки янги ҳукуматга бўйсуниш. Шунинг учун ҳам икки тараф ўртасида қуролли тўқнашув бўлиши муқарар бўлиб қолди ва тўқнашув бўлди ҳам.
Султон Анқара ҳукуматини тугатиш учун қўшин юбориши
Халифа ўзига содиқ зобитлар бошчилигида Анқарага қўшин юборди. Қўшин Кичик Осиёнинг шимоли-ғарбий тарафига қараб юрди. Унга жуда кўп кўнгиллилар келиб қўшилди. Бундан ташқари халифа ўз тарафдорларидан баъзиларини Қурдистонга у ердаги қабилаларни қўзғатиш учун юборди. Барча умматни тахтни ва халифани ҳимоя қилишга қизиқтира бошлади. Халифага бўлган садоқат шу даражада кучли эдики, унинг буйруқлари эҳтиром билан қабул қилинар, унга итоъат қилиш Аллоҳга итоъат қилиш, унга қарши чиқиш Аллоҳга қарши чиқиш деб эътибор қилинар эди. Шунинг учун кўп вилоятлар халифага қўшилди. Баъзи вилоятлар Анқара ҳукуматига қарши қўзғалон кўтарди. Халифанинг қўшини Мустафо Камол тўдаларидан кўпини асир олишга муваффақ бўлди.
Икки тараф ўртасидаги жанглар 1920 йилнинг апрель ойи ичи давом этиб, султон қўшини ҳамма жойда Мустафо Камол кучлари устидан тўла ғалаба қозонди. Қўзғалон маркази Анқарадан бошқа барча вилоятлар халифа тарафга қўшилиб, ҳамма одамлар халифа билан бирга бўлиб қолди. Ҳатто Анқаранинг ўзида Мустафо Камолнинг тарафдорлари ноумидликка тушиб, халифага таслим бўлиб унга қўшилиш фикрига келиб қолдилар. Мустафо Камол ҳаёти қил устида бўлиб, уни йўқ қилинишига жуда яқин қолди.
Сулҳ шартларининг ошкор қилиниши вазъиятни Мустафо Камол фойдасига буриб юборди
Мана шу лаҳзаларда Парижда тузилган “Сайфар битими” номи билан танилган, султон рози бўлган ва бош вазир имзо чеккан сулҳ шартлари ошкор қилинди. Бу шартлар сулҳдан бир ярим йил кейин айнан шу лаҳзаларда ошкор қилнди. Мана шу лаҳзаларда ошкор қилиниши учун тузилган ва сир тутилганидан Туркияда одамлар ҳам бехабар бўлган бу битим шартлари Туркиянинг ҳамма томонларида ошкор
99-бет
Бетлар: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138