|
соҳилда жойлашган ҳарбий марказларни, инглиз ва француз аскарлари жойлашган ҳандақларни ўрганиб чиқиб, иттифоқчилар қўшини ўз марказларини ушлаб тура олади, лекин турклар Германиядан қурол-аслаҳа, тўплаб олишса улар эгаллаб турган ўринлар жуда айанчли ҳолга келиб қолади., деган фикрга келди. Декабрь ойида иттифоқчилар қўққисдан чекиниб урушдан чиқдилар. Иттифоқчилар бошидан кечаётган мана шундай қийин бир даврда ва Дарданеллга қилинаётган ҳужум туфайли улар тушиб қолган оғир вазъият асносида улар Жамол бошо билан боғланиб, у Усмоний Даватга қарши исён кўтариш учун музокаралар олиб боришга ҳаракат қилишди. Бу музокаралар амалда бўлиб ўтди. Жамол бошо иттифоқчилар таклифларига қўшилиб, ўз шартларини қўйди. 1915 йил 26 ноябрда Россия ташқи ишлар вазири ўзининг Лондон ва Римдаги элчиларига йўллаган 6391-сонли телеграммасида ушбу сўзлар бор эди: “Истанбулдаги арман жамоъаларидан бизга келаётган хабарларга кўра, Жамол бошо Истанбул ҳукуматига қарши ҳаракатга тайёр, агар қуйдаги шартлар амалга оширилса:
1) Иттифоқчи давлатлар Сурия, Фаластин, Ироқ, Арабистон, Килкия қадимда кичик Армения деб номланган Туркиядаги жойнинг номи), Армения ва Қурдистон давлатларидан таркиб топган Султон бошчилигида Усмоний Давлатнинг ҳукумронлигини тан олсалар;
2) Салтанатни Аҳмад Жамол бошо бошқарса, унинг вафотидан кейин эса ўғиллари ва неваралари бошқарса;
3) Аҳмад Жамол бошо ҳозирги Султон ва унинг ҳукумати Германия қўлида асирдир, деб жар солиб, уларга қарши уруш эълон қилади;
4) Жамол бошо ўз исёнини эълон қилиб, ҳукуматга қарши урушга кирганда, иттифоқчилар унинг қўшинини озиқ-овқат, қурол-аслаҳа ва ҳарбий анжомлар билан таъминлаши зарур;
5) Иттифоқчи давлатлар то уруш тамом бўлгунча Жамол бошони керакли молиявий ёрдам билан таъминлаб туриши зарур;
6) Жамол бошо Истанбул ва бўғозларни иттифоқчиларга қолдиришга рози;
7) Жамол бошо арманларга ёрдам учун йўлни очиб қўяди.
Телеграммада келган шартларнинг матни мана шулардан иборат эди. Россия Англия ва Франция билан музокаралар олиб борди. Аммо улар Аҳмад Жамол бошонинг шартларини қабул қилишмади. Россия эса қабул қилди. 1815 йил 12 декабрда Россия ташқи ишлар вазирлиги қошидаги 2-бўлим маслаҳатчиси Росиянинг Бухарестдаги элчисига 6130-сонли телеграммани йўллади. Унда қуйдаги сўзлар бор эди: “Жамол бошо таклиф қилаётган нарсалар учун ҳар қандай ваъдаларни бериш мумкин. Агар иш тақозо қилиб қолса. Жамол бошонинг талабларини амалга ошириш учун иттифоқчилар тарафидан ҳам ваъдалар олиш имкониятига эгамиз”. Лекин иттифоқчилар келиша олмадилар. 1915 йил 27 декабрда
52-бет
Бетлар: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138