|
Юнонлар билан самарасиз музокаралар бўлиб ўтди. Мустафо Камол бу музокараларда юнонларни рози қиладиган ҳар қандай таклифга тайёр эди. Лекин юнонлар ҳар қандай таклифларни рад этдилар.
Турклар руҳан тушкинликка тушиб қолган, миллий мажлиснинг шовқун-суронли йиғинлари давом этиб турар, Мустафо Камлга қаршилар бутун ғазабларини Мустафо Камол ва у билан бирга бўлган қўмондонларга тўкиб солар эди. Мустафо Камол тарафдорлари эса иккиланиш ва ҳайронликка тушиб қолган эдилар.
Кейин Мустафо Камол қўмондонлиги марказига қайтиб келди. У ерда қўмондонларнинг ўзаро гаплашаётганини эштиб қолди. Уларни тушкун аҳволда кўриб, уларда шижоатни қўзғатишга ҳаракат қилиб, ушбу сўзларни айтди: “Темир йўл қандай аҳамиятга эга? Эски шаҳар ёки бошқа бирон шаҳарни нима аҳамияти бор? Булар аҳамиятсиз нарсалар. Асосий нарса бу қўшиндир. Қўшин кучлилигича турибди. Тўрт ҳафта ўтар-ўтмас биз яна душман устидан ғалаба қиламиз”, деди. Лекин қўмондонлар Мустафо Камолнинг сўзини эшиткан вақтларида унга ҳайрон бўлиб тикилиб қолишди. Чунки улар Мутафо Камолнинг бу сўзларини қуруқ сафсата, деб ҳисоблашар эди.
Лекин уруш давом этар, юнон қўшини олдинга қараб юрар эди. Генерал Бабулос диивизиялари Сақория ғарбига тўпланди. Турклар Корони топширишга мажбур бўлди. Ўнг қанот кучлари зўрға қочиб қутилиб қолишган бўлса, чап қанот кучлари эса ўз ўрнида турар эди. Охир-оқибат улар ҳам бошқа жойга чекинишга мажбур бўлишди. Мустафо Камол қўмондонлиги маркази Ажуш қишлоғида бўлиб, Мустафо Камол у ердан туриб хонасидан чиқмаган ҳолда буйруқлар бериб турар эди. Исмат бошо қўшин қумондони эди.
Турк қўшини яна мағлубиятга учрай бошлади. Бош қўмондон қўшинга чекиниш ёки чекинмасдан ўз ўрниларида туриш ҳақида буйруқ беришни билмай ҳайрон бўлиб қолди. Мустафо Камол аниқ билдики, агар қўшин ўз ўрнида чекинмай турса ҳалокатга учрайди ёки учрамайди. Лекин чекинса ҳалокатга учраши муқаррар эди. Шунинг учун ҳам Мустафо Камол чекинмасликка қатъий қарор қилди. Бу вазъият ўта хатарли эди.
Юнон қўшини урушда ғолиб бўлишига қарамасдан иттифоқчилар қисуви остида чекиниши
1922 йил 7 сентябрь эрталаб соат 2 да юнон қўшини ҳужумни тўхтатиб чекинаётгани ҳақидаги хабарлар келди. Бу вазъиятдан фойдаланган турк қўшини чекинаётган юнонларга қарши қайта ҳужум бошлади. Юнонлар аввал Сақория ортига, кейинчалик эса Анозул темир йўли яқинидаги собиқ марказларига чекинишди. Улар чекиниб борар экан, йўлларидаги қишлоқларга ўт қўяр, қудуқларни портлатар, чорва молларини ҳайдаб кетар, дуч келган одамларни ўлдирар эдилар. Улар шу зайилда 10 мил масофани харобага айлантириб Измирдан чиқиб кетишди. 9 сентябрда турклар Измирни жангсиз қўлга киритди. Лекин улар
109-бет
Бетлар: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138