|
қилиниб кенг тарқатилди. Натижада мамлакатнинг ҳамма томонларида умумий фикр халифа ва бош вазир Фарид бошога қарши қўзғалди. Ғалаён кучайиб авжига чиқибтурган бир вақтда Англия бош вазири Лойд Жорж қуйи палатада “Иттифоқчиларнинг асосий мақади турк миллатидин бошқа миллатларни туркларнинг зулмидан озод қилишдир”, деди. Ушбу баёнот ҳам одамлар ўртасида тарқатилди. Натижада ғалаён кучайиб, ингилизларга, уларнинг қўғирчоғи халифага ва бош вазир Фарид бошога қарши нафратлари тўлиб тошди.
Мана шу ишлар сабабли вазъият тамоман ўзгариб, одамлар халифадан юз ўгириб Мустафо Камолга қўшила бошладилар. Мустафо Камолга қарши кўтарган ҳамма вилоятлар халифа қўшинидан ва Мустафо Камолга қарши бўлганлардан тозаланди. Халифа қўшини мағлуб бўлиб, ҳамма ерда султоннинг ҳурмати тушиб кетди. Одамлар битимга имзо чекиб, ўз қўллари билан мамлакатни топширган Фарид бошодан ўч олишга бир-бирларига аҳд бера бошладилар. Бу билан Анқара вазъиятни бошқаришни яна ўз қўлига олди. Ҳамма одамлар Мустафо Камол билан бирга бўлиб, уни босқинчилардан қутқарувчи халоскор, деб ўйлай бошладилар. У мамлакатнинг бош қўмондонига айланиб қолди. Чунки халифа ва Фари бошо имзолаган бу битим туркларнинг эс-хушларини учириб юборган эди. Зеро, бу битим Усмонийлар империясининг тугашини ва европаликларга бўлиб берилшини ёки бир неча мустақил вилоятларга бўлиб ташланишини англатар эди. Натижада Туркия Кичик Осиёдаги кичкина давлатга айланиб, Истанбул давлатлараро ҳукмронлик остидаги Туркиянинг пойтахти ва уни Европага олиб чиқувчи ягона йўли бўлиб қолар эди. Султоннинг ҳукмронлиги ҳеч қандай маъносиз қуруқ савлат бўлиб қолар, Туркия эса Англия, Франция ва Италиянинг таъсир майдонида бўлиб қолар эди.
Битим қабиҳ моддаларни ўз ичига олган эди. Уларнинг нақадар қабиҳлигини билдириш учунмисол тарзида баъзи моддаларни келтирамиз:
1. Араб мамлакатлари:
Туркия ўз империясига тобеъ бўлган барча араб мамлакатларидан маҳрум бўлади. Ҳижоз давлати аввалдан мустақил давлат деб тан олнишига эришди. Туркия Фаластин, Сурия ва Икки Дарё Оралғида жойлашган мамлакатлар устидан ҳукмронлик қилишдан воз кечиб, уларнинг келажагини ҳал қилишни иттифоқчиларга қолдиради.
2. Туркиянинг Европа қисми:
Туркия Дамоснинг ғарбини то Чаталжа чегараларигача юнонлар (Грецияга) беради. Шу вақтнинг ўзида юнонлар иттифоқчилардан ғарбий қолдиқларни ҳам олади. Шундай қилиб уларнинг майдони кенгайиб Туркия пойтахтига тақрибан 20 мил яқинлашиб қолади.
3. Самирна ва Эгей денгизидаги ороллар 5 йил муддатга юнонлар бошқарувда бўлиб, кейин аҳоли овоз бериш йўли билан юнон мамлакатига қўшилишни талаб қилишларига имкон берилади. Аммо Жамброс ва Тинидос ороллари устидан ҳам юнонларга берилади. Эгей денгизининг бошқа ороллари устидан ҳам юнонларнинг
100-бет
Бетлар: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138