|
мавжуд ҳарбий кучларни жамлаб, Жаноқ қалъа ва Осиё соҳлини ҳимоя қилиш учун бўлинмаларни юборди.
Ҳарингтоннинг бу ишидан иттифоқчилар француз ва италиянлар ажабландилар. Мустафо Камол бетараф минтақани кесиб ўтишга мутлақо рухсат берилмаслиги таъкидлаб ўтилган, Англия, Франция ва Италия давлатлари тарафидан битилган огоҳлантириш хатини Ҳарингтон Туркияга юборди. Лекин Мустафо Камол бунга эътибор бермади. Англия ўз ҳарбий кучлларини урушга киришга сафарбар қилди. Франция ва Италиядан ҳам ҳарбий кучларни урушга сафарбар қилишини талаб қилди, бироқ улар бу талабни рад қилишди. Жаноқ қалъа ва Осиё соҳилини ҳимоя қилиб турган француз қўшинлари бетараф минтақадан чиқиб кетди. Италиянлар ҳам уларга эргашди. Бу ерда ёлғиз ингилизларнинг ўзи қолди.
Уруш масаласи Туркия билан иттифоқчилар ўртасида эмас, балки Туркия билан ёлғиз Англия ўртасида бўлиб қолди. Туркия кучлари ингилиз кучлари билан юзма-юз бўлиб қолди. Ингилиз кучлари турк кучларига қарши уруш қилиш ва юнонлар ортидан боришдан қайтаришга қудрати етар эди. Агар улар ҳақиқатдан ҳам турк кучларига қарши урушишни хоҳлаганда туркларни юнонлар ортидан боришдан қайтара олар ва уларни қуруқликдаги кучлари билан бўлмаса ҳам, тайёр турган денгиз флоти ва самолётлари билан мағлуб қила олар эди. Чунки Мустафо Камол қўлида ўша пайитда самолётлар ҳам, денгиз кемалари ҳам йўқ эди. Бунинг устига у юришини давом эттириш учун Дарданел бўғозидан ўтши керак эди.
Шунинг учун Мустафо Камолнинг баъзи бир маслаҳатчилари унга ингилиз кучлар олдида аниқ мағлубиятга ўзини дучор қилмасликни маслаҳат беришди. Лекин у юнонларга етиб олиш учун бетараф минтақани кесиб ўтиш фикрида қаттиқ туриб олди. Турк қўшинлари олдинга интилди. Ингилиз кучлари уларни қайтариш учун ҳаракат бошлади. Лекин тарафлар ўртасида тўқнашув бўлмади. Ингилиз кучларининг аҳвволидан уларнинг нима қилишини билмай ҳайрон бўлиб қолишгани яққол кўриниб турар эди. Уларга берилган буйруқлар ноаниқ эди, яъни туркларни қайтариш билан бир вақтда ўқ отмаслик ва зўравонлик қилмаслик талаб қилинган эди.
Шу пайтда Франция Мустафо Камол билан музокаралар олиб бориши учун Франклин Боййинни элчи қилиб юборди. Элчи иттифоқчилар юнонлар “Трис”ни бўшатиб бериб, Туркиянинг Европа қисмини туркларга қайтариб беришлари учун ҳаракат қилишга тайёр эканликларини изҳор қилди.
Шунда Ҳарингтон Мустафо Камол ўз ҳукумати билан маслаҳатлашиб олиш учун муҳлат беришини сўради. Ўн кундан кейин ингилиз ҳукуматидан юнон қўшинлари чиқиб кетиши ва ингилиз қўшинлари эса қолишига Англия рози, деган мазмунда жавоб келди. Шундай қилиб фақат ингилиз қўшинлари қолди.
Шундан кейин Мустафо Камол бунга рози бўлди ва қўшинга тўхташ ҳақида буйруқ берди. Исмат бошони Ҳарингтон билан тафсилотлар устида келишиб олиш учун учрашгани Мудония қишлоғига юборди. Шу ерда иттифоқчилар юнонларни
111-бет
Бетлар: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138