|
кураш ва мамлакатни қутқариш ғояси асосида аста секин жамоъа туза бошлади. Лекин у яқинлари билан мақсадларини очиқчасига ўртоқлашар эди. Айтишларича, бир марта у Истанбулда ўзига энг яқин бўлган жамоъага режаларини шарҳлаб, шундай деган: “Ҳукумат бирор қарорга келишда эркин эмас, султон ғолибларнинг қўлида маҳбусдан фарқи йўқ. Миллий ҳукумат маркази ичкарига Анозулга кўчиши керак, у ердан туриб мамлакат аҳолисини миллатчилик ҳаракатига қўшилиб, унда иштирок этишга қизиқтириш имкониятга эга бўлди. Тахдидда қолган султоннинг тахти миллатчилик ҳаракати натижасида нажот топди ва босқинчилар қўлидан халос бўлади. Европа халқлари билан тўқнашмаслик учун бутун саъйи ҳаракатларни сарфлаш керак, чунки биз олиб бормоқчи бўлган ҳаракат тинчлик ҳаракатидир... Энг аввало султонни халос қилишимиз керак... Домод Фарид бошо ҳукумати ҳақида бирор оғиз яхши гап айта олмайман. Шунинг учун бу ҳукуматни тўнтариш, шаксиз, ватанпарварлик ишларидан ҳисобланади деб ўйлайман”.
Мустафо Камол бу ишларга қўшин қўмондонларин қўлга олиш ҳаракатларини ҳам қўшди. Лекин бунга эриша олмади ва кейинчалик бу ишдан умдини узди. Чунки унга аввал қўшин қўмондонлигига ва давлат вазифаларига таъйин қилинишини мутлақо орзу қилмаслиги ҳақида айтилган эди. Шунинг учун сукут қилиб, норозилигини билдирмади. Халифага ва вазирликка ўзини содиқ қилиб кўрсатишда давом этди. Ўзига ёрдамчилар тўплаш, мустақллик мафкурасини тарқатиш ва “мустақиллик ҳаракат билан қўлга киритилади бошқалар, тарафидан совға қилиб берилмайди”, фикри ва шу каби ғарб, хусусан ингилизлар тарқатаётган фикрларни тарқатишдан бошқа ҳеч нарса қилмади.
75-бет
Бетлар: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138