|
конституция лоиҳасини тасдиқлади. Бу лоиҳа 23 декабрда “Асос қонун” номи билан нашр қилинди. Натижада булоиҳа Давлатнинг расмий конституциясига айланди, яъни Белгия консттуцияси Исломнинг баъзи бир жиҳатларини риоя қилган ҳолда Ислом Давлатининг конституциясига айланди.
Унга кўра Давлатнинг барча халқлари “усмонийлар деб аталадиган ва уларнинг шахсий эркинликлари эътироф қилинадиган бўлди. Бу конституциядан олдин Ислом дининиг ўзи давлат конституцияси эди. Кейин эса Ислом давлат дини деб эътироф қилинадиган бўлди, яъни Давлат маросимлари ва шу каби баъзи ишларда Исломга риоя қилинадиган бўлди. Бундан ташқари шу конституцияга кўра халқ ваколати икки мажлис (палата) да гавдаланадиган бўлди:
1) Депутатлар палатаси. (Вакиллар мажлиси деб аталди).
2) Уламолар палатаси. (Аъёнлар мажлиси деб аталди).
Бу икки палата аъзолари депутатлик дахилсизлигидан тўла фойдаландилар, яъни то улардан дахилсизлик олинмагунча давлат қонунларига ҳам, шаръий қонунларга ҳам бўйсунмаслик ҳуқуқига эга бўладилар. Иккала палата ҳам ҳар йили ноябрь ойининг бошларида тўпланди ва султон хутбаси билан очилди. Бу икки палата таклиф қилган қонунлар, улар тасдиқлагандан кейин ва султонунга рози бўлгандан кейин ижро қилинади. Яъни қонунни асосан шу икки палата ишлаб чиқади. Мийзонийя (бюджет) масаласи депутатлар палатасига топширилди. Олий суд “Аъёнлар мажлиси” аъзоларидан 10 киши, давлат маслаҳатчиларидан 10 кишидан таркиб топган бўлади. Бутун вилоятларда ҳокимият марказга боғланмаган ҳолда бошқариладиган бўлади.
Абдулҳамид Мидҳатнинг конституциясига қарши
Бу конституция демократия низоми, яъни куфир низомларидан иборат бўлиб, Исломга ва Ислом ҳукмларига зид бўлгани учун ҳам,агар уни татбиқ қилинадиган бўлса, халифалик тузумини бекор қилишни ҳамда Ислом Давлатини ҳам Белгия сингари Европа давлатининг асоси бўлган куфр низомлари асосида тиклашни билдирар эди. Шунинг учун ҳам сарой уни ижро қилмади. Халифа Абдул-Ҳамид, уламолар ва мусулмонларнинг улуғлари унга қарши турдилар. Вазирлик бу конституцияни ҳамда катта давлатларнинг талабларин ижро қилишдан бош тортди.
Халифа Англиянинг ўйинлари ва хусуматини сезиб қолди. Англиянинг Ислом Давлати кишилари билан боғланишга қилаётган ҳаракатларини мулоҳаза қилиб, Мидҳат бошони 1877 йил 5 февралда бош вазирлик лавозимидан четлатиб, жуда катта хиёнатлар қилганлигини эътиборга олиб сургин қилиб юборди. Мидҳат бошо ингилизлар билан алоқада бўлиб, ғарб давлатларига суяниш сиёсатига эргашишга тарғиб қилар эди. Лекин катта давлатлар, хусусан Англия Усмоний Давлатда бўлаётган ишларни, Мидҳат бошо ишлаб чиққан конституция ижро
24-бет
Бетлар: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138