|
жойларнинг ҳимояси мустақил Ислом Давлати ҳукми остидадир”. Англия ва Франциянинг таклифларига жавобан Россия йўллаган баёнотда шундай сўзлар бор: “Усмоний Давлат қолдиқлари ҳамда Халифалик Давлатидан ажралиш асосида ташкил қилинган исломий давлатлар ўртасидаги алоқаларнинг келажаги ҳақида қатъий қорорга келиш подшоҳ ҳазратлари ҳукуматнинг энг муҳим иши бўлиб турибди”. Ушбу баёнотда қуйдаги сўзлар ҳам бор: “Подшоҳ ҳазратларининг ҳукумати бутун вужуди билан халифалик турклардан олинишига интиляпти ва шу билан бирга бутун вужуди билан ҳаж эркинлигини таъминлаш ва мусулмонларни хафа қиладиган озгина иш билан ҳам ҳажга қаршилик қилмасликни таъминлашга интиляпти”. Лондондаги Россия элчиси Россия ички ишлар вазирига йўллаган телеграммасида Италиянинг баъзи талаблари зикр қилинган: “Италия ҳукумати Россия ҳукуматининг фикрини, яъни тез кунларда Ҳижозда Усмоний салтанат қолдиқлари устида тикланадиган ва фақат Британия нуфузи остида бўладиган исломий ҳукуматни Халифаликдан ажратиб ташлаш зарурлигини қўллаб қувватлайди. Италия ҳукумати бутун вужуди билан турклардан Халифаликни тортиб олиш ва агар иш тақозо қилса Халифаликни бутунлай йўқ қилиб ташлаш фикрини ҳам қўллаб қувватлайди”.
Ушбу келтирилган далиллардан яққол кўриниб турибдики, иттифоқчиларнинг асосий мақсадлари Халифаликни заифлаштириш ва уни қулатишдан иборат эди.
Лекин мусулмонлардан ҳеч ким Халифаликни қулатишни хоҳламас ва қулатиш фикрини қабул ҳам қилмас эди. Ҳатто ингилизлар билан бирлашиб кетган мусулмон арабларнинг хоинлари ҳам, Халифалик арабларнинг қўлида бўлишини талаб қилар эдилар. Аммо турклар ҳаммалари Халифаликни жуда маҳкам ушлаган, Халифаликка бўлган муҳаббатлари ва уни маҳкам ушлашлари қалбларида чуқур ўрнашган эди. Ҳатто “Ёш Туркия” жамоъаси ҳам Халифаликни ҳамда Ислом Давлатининг ҳамма қисмлари бутунича қолишини хоҳлар эди. Биронта одам Халифаликни қулатиш учун ишлаш у ёқда турсин, уни қулатишга рози ёки хайрихоҳ эканлиги ҳақида биронта сўз эштилмаган. Шунинг учун ҳам, гарчи бутун Ислом ўлкалари босиб олинган бўлсада, Халифаликни қулатиш жуда оғир иш бўлди. Шу сабабли иттифоқчилар ўзлариниг бу мақсадларини яширар ва иш яширинча олиб борилар эди. Улар Усмоний Давлатга ичидан зарба бериш мақсадида уни урушдан чиқариш ва ёлғиз у билан сулх тузиш учун ҳаракат қилар эдилар. Улар шу фикрларига бутун кучларини қаратиб, уни амалга ошириш учун ҳаракат қила бошладилар.
50-бет
Бетлар: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138