|
тамоман ўчириб ташлаш, “усмоний” деган миллатни турклаштиришдан иборат эди. Шунинг учун ҳам бу жамъийят худосзликка чақирадиган газета-журналларни чиқаришни қўллаб-қувватлади. Машҳур турк ёзувчиси Жамол Нурибекнинг “Келажак тарихи” номли китоби ана шулар жумласидандир. Унда қуйдаги сўзларни учратамиз: “Маслаҳат Константинополь ҳукуматига сурияликларни ўз ватанларини тарк қилишга мажбур қилишни ва келажакда дин тили бўлиб қолажак турк тилини тарқатиш учун бутун араб ўлкалари хусусан Ироқ ва Яманни Туркияга қарам ерларга айлантириш зарурлигини тақазо қилади. Биз ўз вужудимизни ҳимоя қилиш учун бутун араб ерларини турк ерларига айлантиришимиз зарур. Чунки ҳозирги араб ёшлари миллатчиликни ҳис қила бошладилар. Бу – биз ҳозирги кунда жуда эҳтиёт бўладиган ва бизга тахдид солаётган катта мусибатдир”. Миллатчилик ва ватанпарварлик дилларга қаттиқ таъсир қилиб, Исломга бўлган садоқатни миллатчиликка ва ватанга буриб юборди. Бу нарса Исломнинг миллатчилик ва ватанпарварликни айблаган ҳукмларига қарши курашишга олиб борди. Натижада ҳокимиятни бошқараётган шахсларнинг ўлчови, ҳатто араб ва турк халқларини бирлаштиришга бўлган даъватнинг ўлчови ҳам Ислом эмас, балки миллатчилик ва ватанпарварлик бўлиб қолди.
Ҳатто Жамол бошо Сурияда бўлиб, у ердаги ёшларни давлатга қарши хиёнат қилаётганликлари ва Франциянинг кўрсатмалари, Англиянинг буйруқлари билан иш юритаётганликларини кўриб, бу ишлар ҳақида Дамашқдаги Франция элчихонасидаги хужжатлар орқали аниқ ишонч ҳосил қилиб олгач, арабларни Ислом Давлати халқлари ўртасида бирликни муҳофаза қилишга қаратмоқчи бўлди. Шу мақсадда Дамашқда катта мажлис уюштириб унга бутун араб бошлиқларини йиғди ва уларни бирликка тарғиб қилиб маруза қилиб, шундай сўзларни айтди: - “Ҳозирга кунда Константинополь ва турк миллати яшаётган бошқа ерларда авж олган турк ҳаракатлари арабларни ҳаракатлари билан бир хилдир. Усмонийлар империясида булғор, юнон ва арман миллий ҳаракатлари борлигини сизлар аниқ биласизлар. Хозирги кунда ҳам араб миллий ҳаракатлари ҳам пайдо бўлиб қолди. Аммо турклар умуман ўз вужудларини унутган, ҳатто турк миллати тамоман йўқ бўлиб кетиш хавфи остида қолган эди. Бу хатарнинг олдини олиш мақсадида “Ёш Туркия” ёки “Бирлик ва тараққиёт” жамъийятининг аъзолари енг шимариб астойдил ишга киришдилар ва туркларга ватанпарварлик руҳини ўргата бошладилар...”, “Бугунги кунда мен аниқ ишонч билан айта оламанки, турк ва араб орзулари бир-бирига зид эмас. Турк ва араблар ватанпарварлик ғояларида ўзаро биродардирлар...”, “Қисқача қилиб айтганда “Ёш Турк” ёки “Бирлик ва тараққиёт” жамъийятларининг орзулари туркия халқини бутун ер юзидаги халқлар ичида ҳурматга сазовор халқга айлантириш ва 20 аср бўсағасида бошқа халқлар қатори ёнма-ён бирга яшай олишлигини исботлашдан иборатдир”.
Жамол бошо Ислом халифалиги остидаги мусулмонларни бирлаштириш ва арабларни турклардан яъни халифаликдан ажралиш учун қилаётган ишларининг олдини олиш ва уларнинг кофир ингилиз ва французлардан мадад сўрашни тўхтатиш мақсадида ушбу сўзларни гапрди.
15-бет
Бетлар: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138