|
фойдасидан кўз юмган ҳолда яшаш харажатлари билан белгиланади. Аммо Европа ва Америкадаги капиталист мамлакатларда ишчилар оладиган иш ҳақига келсак, у ишчига мулк эркинлиги берадиган ҳуқуқдан ортиқроқ қўшимча ҳуқуқ бериш тўғрисида капитализм низомига тузатиш киритишдан иборатдир, холос. Лекин бундай тузатиш киритилишига қарамай ишчи оладиган иш ҳақи ҳануз ўртача кун кечирадиган даражадан паст бўлиб қоляпти. Бу иш ҳақи у ишлаб чиқарадиган саноат маҳсулотлари миқдорига тўғри келмайди. Европа ва Америка жамиятидаги турмуш даражасининг юқорилиги зоҳирдан қараганда ишчи оладиган энг паст иш ҳақини ҳам яхши иш ҳақи қилиб кўрсатса ҳам, бироқ ишчи барибир ўзи ишлаб чиқарадиган маҳсулотга тенг миқдорда иш ҳақи олмайди. Шунинг учун Европа ва Америкадаги ишчининг иш ҳақи миқдори, гарчи уни бизга нисбатан камбағал қилиб қўймаса ҳам ва унинг асосий эҳтиёжларини қондириш билан бирга баъзи камолий (қўшимча) эҳтиёжларини ҳам қондириш имконини берса ҳам, лекин бу иш ҳақини шу ишчи яшаётган жамиятнинг турмуш даражасига қиёслайдиган бўлсак, унинг паст даражада кун кечираётганлиги маълум бўлади. Унинг турмуш даражаси гарчи бизга нисбатан юқори бўлса ҳам, лекин ўзи яшаётган жамиятга нисбатан пастдир. Нима бўлганда ҳам Европа ва Америкадаги ишчиларнинг турмуш даражаси бизга нисбатан юқорилигига қарамай, барча капиталистик мамлакатларда ишчи оладиган иш ҳақи миқдори у яшаётган жамиятнинг турмуш даражасига нисбатан ҳануз паст бўлиб қолмоқда.
Қандай бўлмасин, модомики ишчининг иш ҳақи энг паст даражадаги яшаш воситалари билан белгиланар экан, демак бунинг оқибатида ишчиларнинг мулкчилиги улар муҳтож бўлган яшаш воситаларининг ўзлари яшаётган жамиятга нисбатан энг паст даражаси чегарасида чекланиб қолаверади. Уларнинг ҳаёти ҳозирги Исломий юртлар каби фикран қолоқ давлатлар ишчиларининг аҳволига ўхшаб фақат асосий эҳтиёжларинигина қондириш учун курашдан иборат бўладими ёки Европа ва Америкадаги илғор давлатлар ишчилари ҳолати каби асосий ва камолий (қўшимча) эҳтиёжларини қондириш учун интилишдан иборат бўладими, бу тўғрида фарқи йўқдир. Чунки бу мамлакатларнинг барчасида ишчи ўзи яшаётган жамиятга нисбатан энг паст турмуш даражасидаги чекланган мулкка эга бўлиб қолаверади. Бу мамлакатлар турмуш даражаси юқори ёки пастлиги жиҳатидан бир-биридан қанчалик фарқ қилмасин, модомики ишчининг иш ҳақи у муҳтож бўладиган яшаш воситаларининг энг паст даражаси билан белгиланар экан, ишчиларнинг аҳволи шундай бўлиб қолаверади.
99-бет
Бетлар: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134