|
вужудга келтиради. Демак, иқтисодий моддага назар ташлаган пайтда жамият асосланадиган нарсага ҳам назар ташламоқ зарур. Шунинг учун нарсаларни - уларга рағбат қилган кишилар борлиги учунгина - фойдали деб ҳисоблашимиз нотўғридир. Аслида бу нарсалар зарарлими ёки зарарсизми, одамлар ўртасидаги алоқаларга таъсир қиладими ёки қилмайдими, жамиятдаги одамлар эътиқоди бўйича ҳаром ёки ҳалол ҳисобланадими булардан қатъий назар нарсаларни фақат уларга истак билдирувчи кишилар борлиги учунгина фойдали деб ҳисоблашимиз нотўғридир. Балки нарсаларни агар ҳақиқатдан ҳам фойдали бўлса, фойдали деб ҳисоблаш ва шу билан бирга жамият асосланиши лозим бўлган нарсаларни ҳам ҳисобга олиш зарур бўлади. Шунинг учун наша, афюн (опиум) ва шунга ўхшаш нарсаларни уларга рағбат қиладиган кимсалар борлиги учунгина фойдали товар ва иқтисодий модда деб ҳисоблаш нотўғридир. Балки нарсалар манфаатига назар ташлаган пайтда, яъни нарсага иқтисодий модда деган эътиборда ёки иқтисодий модда эмас деган эътиборда назар ташлаган пайтда бу иқтисодий моддаларнинг алоқаларга кўрсатадиган таъсирини ҳам ҳисобга олиш зарур бўлади. Яъни нарсаларга жамият асосланиши лозим бўлган нарсаларни ҳам ҳисобга олиб назар ташламоқ лозим бўлади. Шунинг учун нарсанинг ўзигагина унинг нима эканлигини ҳисобга олмасдан назар ташлашлик ва жамият асосланиши лозим бўлган нарсалардан кўз юмиш жоиз бўлмайди.
Эҳтиёжларни қондириш борасидаги изланишни эҳтиёжларни қондириш воситалари борасидаги изланишга қўшиб, аралаштириб юбориш оқибатида ва иқтисодчиларнинг қондириш воситаларига бошқа эътиборда эмас, балки фақат эҳтиёжни қондирувчи нарса деган эътиборда қарашлари оқибатида иқтисодчилар бойлик ишлаб чиқаришга кўпроқ, бу бойликни эҳтиёжларни қондириш учун тақсимлашга эса камроқ эътибор берадиган бўлиб қолдилар. Ҳатто тақсимлашга эътибор бериш иккинчи даражали иш бўлиб қолди. Шунга биноан демак, капиталистик иқтисодий тузум битта мақсадни, у ҳам бўлса мамлакатнинг умумий бойлигини кўпайтиришни кўзлайди ва маҳсулот ишлаб чиқаришни мумкин қадар юқори даражага кўтаришга интилади, ҳамда жамият аъзоларини мумкин қадар фаровон ҳаёт билан таъминлашни миллий даромаднинг кўпайишига ва мамлакатда ишлаб чиқариш даражасининг ўсишига боғлиқ қилиб қўяди. Буни (яъни фаровон ҳаёт билан таъминлашни) эса жамият аъзоларини бойлик ишлаб чиқариш
20-бет
Бетлар: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134