|
ЭГА БЎЛИШНИНГ БЕШИНЧИ САБАБИ
Кишилар меҳнат ёки молсиз оладиган моллар
Кишилар ҳеч қандай мол ёки меҳнатсиз бир-бирларидан оладиган моллар ҳам эга бўлиш сабабларидандир. Бунга бешта нарса киради:
1. Кишиларнинг бир-бирлари билан бўлган қариндошчилик алоқалари. Бу алоқа ҳадя ва совғалар каби ҳаёт даврларида бўладими ёки васият каби вафотларидан кейин бўладими - фарқи йўқ. Насоий ва ибн Исҳоқ «Сийрату-н-Набавийя»да Амир ибн Шуайбдан, у эса отаси орқали бобосидан шундай ривоят қилган: Ҳавозин элчилари Расулуллоҳ с.а.в.нинг олдиларига улардан олган ўлжаларни қайтариб беришни сўраб келдилар. Молик Ато ибн Муслим Абдуллоҳ ал-Хуросонийдан ривоят қилишича, Расулуллоҳ с.а.в. уларга:
«مَا كَانَ لِى وَلِبُنَىَّ عَبْدِ الْمُطَّلِبِ فَهُوَ لَكُمْ»
«Менинг ва Абдулмутталиб ўғилларининг ҳақи сизларга», дедилар, яъни мендан сизларга совға. Ибн Асокир Абу Ҳурайрадан Расулуллоҳ с.а.в.:
«تَهَادُوا تَحَابَّوا»
«ҳадя беришиб туринглар, муҳаббатларингиз зиёда бўлади», деганларини,
«لَيْسَ لَنَا مَثَلُ السُّوءِ، الَّذِى يَعُودُ فِى هِبَتِهِ كَالْكَلْبِ يَرْجِعُ فِى قَيْئِهِ»
«Бизларда ит қусганини қайтариб олгани каби, совғасидан қайтадиган ёмон одам йўқ», деганларини эса Бухорий ибн Аббосдан ривоят қилган. Совға ва ҳадяда мусулмон билан кофир орасида фарқ йўқ, чунки кофирга совға бериш ҳалол ва кофир берганини мусулмонникидек қабул қилинади. Муслим Асмо бинти Абу Бакрдан: қурайшнинг даврида улар билан аҳд тузилган пайтларда онам келиб қолди, ўшанда у мушрика эди, мен Расулуллоҳ с.а.в.га бориб: Эй Расулуллоҳс.а.в., меникига онам келди, у динсиз, у билан қариндошчилик қилайми? - деб фатво сўрадим. У киши «ҳа», дедилар. Бухорий Абу Ҳумайд Соидийдан
«أَهْدَى مَلِكُ أَيْلَةٍ لِلنَّبِىِّ بَغْلَةً بَيْضَاءَ وَكَسَاهُ بُرْدًا»
«Айла подшоҳи Пайғамбар с.а.в.га оқ хачир ва кийгани тўн ҳадя қилди», деганини ривоят қилган. Совға ва ҳадя тириклигида қилинган тортиқ бўлгани каби, васият вафотидан кейин қилинган тортиқдир. Оллоҳ айтди:
110-бет
Бетлар: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134