|
имконини беришдан иборат. Ислом инсонга муайян жамиятда ҳаёт кечирувчи, ўзига хос яшаш тарзига эга бўлган шахс, деб қарайди ҳамда мамлакатда яшайдиган кишилар жамоасига эмас, балки ҳар бир шахснинг айнан ўзига эътиборни қаратади. Ислом унга, аввало, асосий эҳтиёжларини тўлиқ қондириш керак бўлган инсон деган эътиборда қарайди, сўнгра камолий эҳтиёжларини мумкин қадар қондириш имконини бериш керак бўлган алоҳида шахс, деб билади. Айни вақтда Ислом инсонни бошқалар билан ўзига хос тарзда ўрнатилган алоқалар орқали боғланган, деб эътибор қилади. Шунга кўра, Исломдаги иқтисодий сиёсат ҳар бир шахснинг ҳаётдан фойдаланишини кафолатлашни инобатга олмаган ҳолда фақат мамлакатдаги турмуш даражасини кўтаришнинг ўзигина ҳам эмас, ким бўлишидан қатъий назар, ҳар бир шахснинг яшаш ҳуқуқини кафолатламаган ҳолда инсонларга фаровонлик яратиш ва имкониятларига қараб ундан фойдаланишда эркин қўйиш ҳам эмас, балки у муайян алоқаларга мувофиқ яшаётган инсон, деган нуқтаи назарда ҳар бир шахснинг асосий муаммоларини ҳал қилиш ҳамда унга турмуш даражасини кўтариши ва яшаш тарзига хос фаровонликка эришиши учун имконият яратиб беришдир. Шу жиҳати билан у бошқа иқтисодий сиёсатлардан фарқ қилади.
Ислом инсон учун иқтисод ҳукмларини қонунлаштираётганда, аввало, шахс манфаатини эътиборга олди. Яшаш ҳуқуқини ва фаровонликка эришиш имконини кафолатлашда эса бу ишни ўзига хос яшаш тарзига эга бўлган муайян жамиятда амалга ошадиган қилиб қўйди. Ислом турмуш ҳамда фаровонлик имконини кафолатлашга эътиборини қаратар экан, жамиятнинг қандай бўлиши кераклигини ҳам эътиборсиз қолдирмади. Аксинча, жамиятнинг қандай бўлиши лозимлиги тўғрисидаги қарашини турмуш ва фаровонликка бўлган қарашига асос қилиб олди. Шунинг учун шаръий ҳукмлар Исломий давлат фуқароларидан ҳар бирининг еб-ичиши, кийиниши ва турар жойдан иборат барча зарурий эҳтиёжларини тўлиқ қондиришни кафолатлаган. Ислом бу масалани ечишда ўзининг ва оила аъзоларининг зарурий эҳтиёжларини қондириши учун қодир кишига меҳнат қилишни буюради. Агарда ишлашга қодир бўлмаса, унинг нафақасини фарзандига ва меросхўрига юклади. Унга нафақа қилувчилар бўлмаса, унинг таъминотини байтулмолга юклади. Бу билан Ислом ҳар бир шахснинг еб-ичиш, кийим-кечак ва турар жойдан иборат эҳтиёжларининг қондирилишини кафолатлади. Сўнг инсонни
51-бет
Бетлар: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134