|
назарида товар ва хизматларни тақсимлаш шу товар ва хизматларни ишлаб чиқариш мавзуси таркибига киради. Шунга биноан улар иқтисодга иқтисодий предмет (модда) ва унга эга бўлиш кайфиятини ўз ичига оладиган битта назар билан қарайдилар. Улар бу икки нарсанинг ўртасидаги фарқни ажратмай, уларга битта нарса деб қарайдилар, яъни улар иқтисод илми ва иқтисод низомига битта назар билан қараб, бу иккиси ўртасидаги фарқни ажратмайдилар. Ҳолбуки, иқтисод низоми билан иқтисод илми ўртасида фарқ бор. Чунки иқтисод низоми бойликни тақсимлаш, унга эгалик қилиш, уни тасарруф қилиш ва шунга ўхшаш нарсаларни баён қилади ва буларни баён қилишда ҳаёт ҳақидаги бир муайян нуқтаи назарга асосланади. Шунинг учун Исломдаги иқтисодий тузум социализм, коммунизм ва капитализдаги тузумлардан бутунлай ўзгачадир. Чунки булардаги ҳар бир тузум мабданинг ҳаёт ҳақидаги нуқтаи назарига таянади. Иқтисод илми эса бунинг тескарисидир. Чунки у маҳсулот ишлаб чиқариш ва уни яхшилаш, ишлаб чиқариш қуроллари (воситалари)ни вужудга келтириш ва уларни такомиллаштириш борасида изланиш олиб боради. Бу эса бошқа илмлар каби оламдаги барча миллат (халқ)лар учун умумий илм бўлиб, фақат бир мабданинг ўзигагина хос бўлмайди. Масалан мулкчиликка бўлган қараш капитализм низомида ўзгача, социализм ва коммунизм низомида ўзгача ва Исломда ўзгачадир. Маҳсулот ишлаб чиқаришни яхшилаш эса бунинг тескарисидир. Чунки бир воқелик бўйича изланиш шу воқеликка илмий назар билан қарашдир. Бундай қараш эса тушунча қанчалик турли бўлмасин қараш эканлиги жиҳатидан барча одамларда бир хилдир.
Эҳтиёжлар билан воситаларни битта мавзу қилиб бир-бирига қўшиб юбориш, яъни иқтисодий моддани вужудга келтириш билан бу моддани тақсимлаш кайфиятини бир-бирига қўшиб юбориб битта нарсага ва битта мавзуга айлантириш хато бўлиб, бунинг натижасида капиталистлардаги иқтисодий изланишларда мана шу чалкашлик ва ноаниқлик келиб чиқди. Шунинг учун капитализм мабдасидаги иқтисод структурасининг асоси хато асосдир.
Энди қондиришни талаб қиладиган эҳтиёжларни фақат соф моддий эҳтиёжлардир, деб ҳисоблашга келсак, бу ҳам хато ва эҳтиёжлар воқесига зиддир. Чунки инсонда маънавий ва руҳий эҳтиёжлар ҳам мавжуд бўлиб, бу икки эҳтиёжнинг ҳар бири моддий эҳтиёжлар каби қондиришни талаб қилади ва уларнинг ҳар бири қондирувчи товар ва хизматларга муҳтождир.
18-бет
Бетлар: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134