|
Ернинг манфаати эса - хирожий ёки ушрий ер бўлишидан, давлат ажратиб берган ёки ўзаро алмаштирилган ёки ишлов берилиб, ўраб олинган бўлишидан қатъий назар - шахсий мулк ҳисобланади. Бу манфаат ерни тасарруф қилувчига айн (буюм)нинг эгасига тегишли ҳуқуқларни беради ва у манфаатни сотиш, совға қилиш ҳуқуқига эга, бу ер ундан меросхўрига ўтади. Чунки давлат шахсларга ушрий ёки хирожий ерлигидан қатъий назар ерларни бўлиб бериши мумкин. Бироқ хирожий ерларни бўлиб бериш ернинг асл эгалигини байтулмолда қолдириб, унинг манфаатини инсонларга бериш деганидир. Аммо ушрий ерларни бўлиб бериш ернинг аслини ҳам, унинг манфаатини ҳам инсонларга мулк қилиб беришдир.
Ушр билан хирожнинг фарқи шундан иборатки, ушр ердан чиққан ҳосилдан олинади. Агар ер ёмғир суви билан суғорилса, давлат олинган ҳосилнинг ўндан бир қисмини олади. Агар ер чархпалак ёки шунга ўхшаш нарсалар билан сунъий суғорилса, давлат ҳосилнинг йигирмадан бирини олади. Муслим Жобирдан ривоят қилади: Пайғамбар с.а.в. дедилар:
«فِيمَا سُقَتِ الْأَنْهَارُ وَالْغَيْمُ الْعُشُورُ وَفِيمَا سُقِىَ بِالْسَّانِيَةِ نِصْفُ الْعُشْرِ»
«Дарёлар ва ёмғирлар суғорадиган ерлардан ушр олинади, туя билан суғориладиган ерлардан ушрнинг ярми олинади». Ушр закот ҳисобланиб, байтулмолга қўйилади ва оятда зикр қилинган саккизта тоифанинг биригагина сарфланади.
«إِنَّمَا الصَّدَقَاتُ لِلْفُقَرَاءِ وَالْمَسَاكِينِ وَالْعَامِلِينَ عَلَيْهَا وَالْمُؤَلَّفَةِ قُلُوبُهُمْ وَفِي الرِّقَابِ وَالْغَارِمِينَ وَفِي سَبِيلِ اللَّهِ وَاِبْنِ السَّبِيلِ فَرِيضَةً مِنْ اللَّهِ وَاللَّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٌ»
– „Албатта, садақалар (яъни закотлар) Оллоҳ томонидан фарз бўлган ҳолда фақат фақирларга, мискинларга, садақа йиғувчиларга, кўнгиллари (Исломга) ошно қилинувчи кишиларга, бўйинларни (қулларни) озод қилишга, қарздор кишиларга ва Оллоҳ йўлида (яъни жиҳодга ёки ҳажга кетаётганларга) ҳамда йўловчи мусоффирларга берилур. Оллоҳ билим ва ҳикмат соҳибидир“. [9:60]
119-бет
Бетлар: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134