|
Иш тури
Ҳар бир ҳалол ишга ишчи ёллаш мумкин. Тижорат, деҳқончилик, саноат, хизматкорлик, вакиллик, рақибнинг жавобини етказиб туриш, ҳужжат (асос) топиб ҳокимга етказиш, ҳуқуқини талаб қилиш, кишилар орасида ҳукм чиқариш (қозилик қилиш), қудуқ қазиш, қурилишда ишлаш, машина ёки самолёт ҳайдаш, китоб чоп қилиш, Қуръон нусхаларини кўпайтириш (нусха олиш), йўловчилар ташиш ва бошқа ишларга ишчи ёллаш мумкин. Ишга ёллаш муайян иш учун ёки келишувда таърифланган иш учунгина бўлиши мумкин. Масалан, Холид Муҳаммадни кийим тикишга ёки машина ҳайдашга ёлласа, ишчининг ўзи бу ишни бажариши вожиб, ўрнига бошқа бировни бажартириши мутлақо мумкин эмас. Агар касал бўлса ёки ишни бажаришга ожизлик қилиб қолса ҳам бировга ҳавола этмайди. Чунки ишчи тайинланган. Агар кийим бузилса ёки машина ҳалокатга учраса, бошқа кийим ёки бошқа машинада ишни бажариш ишчига вожиб эмас, чунки иш тури белгилаб бўлинган. Аммо шартнома (келишув)да таърифланган нарса ижарага олинса ёки малакали ишчи муайян ёки ихтисослашган ишга ёлланса, у ҳолда ҳукм ўзгаради. Чунки бундай ҳолатда ишчи ишни ўзи бажариши ёки ўрнига бошқа бировни тавсия этиши мумкин. Агар касал бўлса, ёки ишни бажаришга ожизлик қилиб қолса ўрнига уни бажарадиган кишини қўйиши вожиб. Шунингдек ёлловчи унга қайси машина ёки қайси кийимни келтириб берса - модомики бу нарсаларга шартномада кўрсатилган иш таърифи тўғри келадиган бўлса - ўша машинани ҳайдаши ёки ўша кийимни тикиши вожиб бўлади. Чунки нарсанинг зоти (ўзи) эмас, балки тури белгиланган. Зоти эмас, балки тури белгиланган ҳолатларда ихтиёр ёлловчига ўтиб, шартномада келишилган турдаги нарсанинг ўзидан хоҳлаганини олиб келиши мумкин. Иш турини белгилашда ишни қиладиган ишчини ҳам ҳисобга олинади. Унинг қанча куч сарфлашини аниқлаш учун шундай қилинади. Масалан, муҳандис, каби. Иш турини белгилашда қилинадиган иш ҳам ҳисобга олинади. Бу ишга сарфланадиган куч-меҳнатни аниқлаш учун шундай қилинади. Масалан, қудуқ қазиш каби. Шунга кўра ишни таъриф-тавсиф қилиб, турини аниқ кўрсатиш унинг ўзини аниқ кўрсатиш кабидир. Шунинг
77-бет
Бетлар: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134