|
ЭГА БЎЛИШНИНГ УЧИНЧИ САБАБИ
Яшаш учун молга бўлган эҳтиёж
Эгадорликнинг учинчи сабаби яшаш учун молга бўлган эҳтиёждир. Чунки ҳар бир инсон яшаш ҳуқуқига эга. Демак, яшашга кимларнингдир совғаси ва раҳм-шафқати, деб эмас, балки бир ҳуқуқ сифатида қараш лозим. Ислом Давлати фуқароси бўлмиш ҳар бир шахсга кундалик эҳтиёжини таъминлаб берадиган сабаб меҳнатдир. Агар меҳнатга ожизлик қилиб қолса, давлат унга эҳтиёжини етказиб бериши керак, чунки давлат шу фуқароларнинг бошқарувчиси ва эҳтиёжларини қондириш бўйича масъулдир. Расулуллоҳ с.а.в. айтдилар:
«اَلْإِمَامُ الَّذِى عَلَى النَّاسِ رَاعٍ وَهُوَ مَسْئُولٌ عَنْ رَعِيَّتِهِ»
«Инсонлар устидаги имом бошқарувчидир, у қўл остидагиларга масҳул (жавобгар)». Бухорий ибн Умардан ривоят қилган. Агар унга иш топиб бериш имкони бўлмаса ёки касаллик, қарилик ва бошқа ожизлик сабаблари туфайли ишлашга қодир бўлмаса, Шариат боқишни кимга фарз қилган бўлса, ўша кишига уни боқиш фарз бўлади. Агар боқиши вожиб кишиси бўлмаса ёки бўлса ҳам уни боқишга қурби етмаса, уни боқиш давлат зиммасига тушади. Бундан ташқари байтулмолда унинг закот деган ҳаққи ҳам бўлади. Оллоҳ Таоло айтади:
»وَالَّذِينَ فِي أَمْوَالِهِمْ حَقٌّ مَعْلُومٌ + لِلسَّائِلِ وَالْمَحْرُومِ»
– „Улар топган мол-мулкларида сўрагувчи мол-давлатдан маҳрум кишилар учун маълум ҳақ (яъни закот) бўлган зотлардир“. [70:24,25]
Бу ҳақ (закот)ни бойлар беришлари фарз. Оллоҳ Таоло«Тавба» сурасида:
«إِنَّمَا الصَّدَقَاتُ لِلْفُقَرَاءِ وَالْمَسَاكِينِ»
– „Албатта, садақалар фақат муҳтож ва мискинга…“, [9:60]
деб
«فَرِيضَةً مِنَ اللَّهِ»
– „Оллоҳ томонидан фарздир“, [9:60]
107-бет
Бетлар: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134