|
4. Давлатнинг пайдо бўлиш кайфияти
Давлат янги фикрлар юзага келиши билан пайдо бўлади ва уларга асосланади. Фикрлар ўзгариши билан салтанат ҳам ўзгаради. Бу фикрлар тушунчага айлангач, инсоннинг сулукига таъсир этади-да, инсон ана шу тушунчалар етовида юради. Унинг ҳаётга қараши ўзгаради. Ҳаётга қараши ўзгариши билан манфаатларга қараши ҳам ўзгаради. Салтанат ана шу манфаатларга риоя қилиш ва уларни бошқариб туришдир. Салтанат жамиятдаги энг кучли гуруҳники бўлади.
Агар одамлар манфаатларга қарашда муттафиқ бўлсалар, ўзларига ишларини бошқариб турадиган бир бошлиқни сайлаб оладилар. Яъни манфаатларини бошқариб турадиган салтанат барпо қиладилар. Ёки одамларнинг манфаатларини бошқариб туриш учун султон бўлиб олганларга эътироз билдирмайдилар. Мана шундан билиб олиш мумкинки, ҳокимият умматнинг тарафидан келади, ё амалий танлаши билан ёки эътироз билдирмаслиги билан.
Агар уларнинг манфаатларга бўлган қарашлари хилма-хил бўлса, бир неча гуруҳларга ажралиб кетадилар. Бу гуруҳларнинг энг кучлиси салтанатни эгаллаши аниқ. Бунда ҳамма гуруҳнинг манфаати ана шу кучли гуруҳ манфаатларига мувофиқ ҳолда бошқарилади. Қолганлар унга бўйсунишга мажбур бўлади. Одамларнинг манфаатларини бошқаришга асосланган ҳар бир салтанатда шундай бўлиши табиий ва зарурийдир. Шу салтанатлар хоҳ қабила салтанати, хоҳ демократик салтанат бўлсин, хоҳ исломий, ҳатто диктаторлик салтанати ҳам бир шахснинг эмас, бир гуруҳнинг салтанатидир. Чунки бу салтанатда ҳам ҳукмрон шахс одамларнинг манфаатларини маълум бир гуруҳнинг мадад бериши ёки эътироз билдирмаслиги билан бошқаради. Ҳозирги кунда исломий оламда мавжуд бўлган давлатлар капиталистик фикрларнинг юзага келиши билан пайдо бўлган ва уларга асосланган. Фикрлар ўзгариши билан салтанат ҳам ўзгаради. Ислом оламига Ғарб давлатлари ҳукмронлик қилиб, ўзининг ҳаётга бўлган қараши етовида уларни бошқармоқда. Мусулмон болаларига ғарб маърифатини сингдириб, уларнинг ораларидан манфаатларни капиталистик ғарбий дунёқараш асосида бошқаришни сақлаб қолишда суяниши мумкин бўлган кадрлар тайёрламоқдалар. Чунки бу болалар капиталистик нуқтаи назарни яъни динни ҳаётдан, бинобарин, давлатдан ажратиш ақидасини қабул қилишгач, уларнинг ҳаётга бўлган, манфаатларга бўлган қарашлари ўзгарди. Кейин улар банклардан фойда эвазига бўладиган муомаланинг қайсидир бир ширкатга нефтни қазиб олиш имтиёзини беришни, БМТнинг қонунларига бўйсунишни, Исроилга Фаластинни бериш билан сулҳ тузишни манфаат деб қарайдиган бўлиб қолдилар. Шунинг учун ҳам уларда ҳар бир давлатдаги салтанат одамларнинг манфаатларини ҳаётга бўлган қарашлари етовида бошқармоқда. Аслида эса уммат ҳаётга Ислом эътиқоди орасидан қарамоғи лозим эди. Бу эътиқод ҳаётнинг Аллоҳнинг буйруқларига мувофиқ ҳолда юришини вожиб қилади. Шунга биноан шариат қарор қилган нарса манфаатдир. Бу эътиқодда
94-бет
Бетлар: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122