| Албатта ҳукм Аллоҳникидур |
 |
Сиёсий сақофий таҳлилий
сайт |
|
қилган ишларни қилмасликдир. Чунки «Тавба» сурасининг оятлари урушни аввал бошлашга яққол далилдир.
أُذِنَ لِلَّذِينَ يُقَاتَلُونَ بِأَنَّهُمْ ظُلِمُوا وَإِنَّ اللَّهَ عَلَى نَصْرِهِمْ لَقَدِيرٌ
– „Ҳужумга учраётган зотларга мазлум бўлганлари сабабли жанг қилиш изни берилди. Албатта Аллоҳ уларни ғолиб қилишга қодирдир“. [22:39]
Бу оятда ҳам мутлақ урушга буйруқ бор. Унда фақат мазлум бўлганларгагина урушиш маъноси йўқ. Чунки Аллоҳ Таолонинг „Мазлум бўлганлари сабабли…“ дегани урушнинг сабаби эмас, балки воқени сифатлашдир. Негаки Қурайш мушриклари мусулмонларга кўп озор берар, саҳобалар Пайғамбар с.а.в.нинг олдига кўп марта мушрикларнинг қилаётган ҳужумларидан шикоят қилиб келар эдилар. Лекин у зот: «Сабр қилинглар, менга ҳали Парвардигорим томонидан жанг қилишга рухсат берилгани йўқ», деб қайтарардилар. Заҳҳок айтади: «Саҳобалар Маккада кўп озорланганлари сабаб кофирларга қарши урушиш учун Пайғамбар с.а.в.дан рухсат сўраганларида, Аллоҳ Таоло:
إِنَّ اللَّهَ لاَ يُحِبُّ كُلَّ خَوَّانٍ كَفُورٍ
– „Албатта Аллоҳ ҳар бир хиёнаткор ношукрни севмайди“, [22:38] оятини нозил қилди. Ҳижрат қилингандан кейин эса „Ҳужумга учраётган зотларга мазлум бўлганлари сабабли жанг қилиш изни берилди“, оятини нозил қилди. Демак, бу оятда куч ва уруш билан ўзларидан озорни даф қилиш учун рухсат берилаётир ҳамда уларга озор берган Макка мушрикларига қарши урушишга буюрилаётир. Бу оятнинг мавзуи шу. Лекин у ишоранинг далили бўлиши жиҳатидан урушга буюришга ҳам ҳужжат бўлаётир. Яъни калом бир ҳукмга далолат қилиш ёки бир ҳукмни баён қилиш учун келади-ю, лекин унда тушунилган нарса у баён қилган ҳукмдан бошқа ҳукм бўлади, у айнан шу ҳукмга далолат қилиш учун келган бўлади. Одатда калом озорга қарши урушишни бекор қилиб ва кейинги оятда эса озорни даф қилиш учун урушишга рухсатни баён қилиб келди. Лекин ундан бошқа ҳукм, урушишга буюриш ҳукми тушунилади. Бу оят юқоридаги „Аллоҳга ишонмайдиганларга қарши урушинглар“, оятига ҳеч қандай зиддият йўқ. Чунки уларни мавзулари бошқа-бошқадир. Бу оят фақат мазлумлик туфайлигина урушиш қонунийдир, деган гапга далил бўла олмайди. Чунки, бу урушишга буюриш эмас, балки мушрикларнинг озорига уруш билан қарши туришга рухсат беришдир. Бу икки оятни бир-бирига қарама-қарши қўйиш билан жиҳод мудофаа уруши дейишга ҳеч қандай асос йўқ. Мана шулардан кўриниб турибдики, жиҳод оятларининг бири иккинчисини бекор қилмайди, уларнинг ҳаммаси умумий ва мутлақ бўлиб, уларни хослайдиган ва қайдлайдиган ҳеч қандай далил келмаган. Бас, бу оятлар умумийлиги ва мутлақлигида қолиб, жиҳод ҳамма урушни - муҳофаза урушини ҳам, ҳужум урушини ҳам, халифанинг даъват учун, мусулмонлар учун фойдали деган раъйига қараб бўладиган ҳар қандай урушни ҳам ўз ичига оладиган уруш бўлади. Жиҳод ҳақидаги тўғри тушунча мана шу. Бу масалада Пайғамбар
61-бет
Бетлар: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122
|