|
ҲУКМДОРЛАР БАЖАРИШИ ЛОЗИМ
БЎЛГАН МУҲИМ МАСЪУЛИЯТЛАР
Миллатнинг катталари, етакчилари, бошқарувчилари ҳукмдорлардир. Улар қанчалик халққа ихлос билан қайишсалар халқ ҳам уларни шунчалик яхши кўради, улуғлайди ва итоат этади. Қанчалик халқнинг манфаатларига бепарво бўлсалар, душманни даф этишда сустлик қилсалар, халқ уларни шунчалик ёмон кўради, улардан нафратланади. Ҳукмдорларнинг гарданида бажаришлари лозим бўлган муҳим масъулиятлар борки, бажаришда сустлик қилсалар, бу дунёда одамлар тарафидан, охиратда эса Аллоҳ Таоло томонидан ҳисобга тутиладилар. Агар бу ишларни талаб қилингандек бажарсалар, жамиятни ҳар қандай ёмонликдан сақлаб, кучли ва соғлом ҳолда ушлаган бўладилар. Бу иш мусулмонларнинг ҳукмдор сайлашда адашмаган, уларнинг қилаётган ишларидан ҳисоб талаб қилиб турган тақдирдагина амалга ошади.
Ҳукмдорлар бажариши лозим бўлган масъулиятлар қуйидагилардир:
1. Раиятни хайрихоҳлик билан бошқариш. Бу иш ички ва ташқи ишларда халқнинг ишини бошқариш, у ҳақда бош қотириш, таълим-тарбия, ҳар бир шахснинг манфаати ва шахсий эҳтиёжларини тўла қондиришга алоҳида эътибор бериш, тинчликни ва покликни сақлаш, руҳий, хулқий ва инсоний қийматларни юзага чиқаришга интилиш, мактаблар ва олий ўқув юртларидан ташқари ҳар хил кутубхоналар ва бошқа маърифат воситаларини ташкил қилиш билан бўлади (токи фиқҳ, усули фиқҳ, ҳадис, тафсир, тафаккур, тиб, ҳандаса, кашфиётлар, ихтиролар ва бошқа маърифий соҳаларга қизиқувчилар бемалол баҳс юритсинлар, токи халқ орасидан мужтаҳидлар, ихтирочилар, ижодкорлар етилиб чиқсин). Қурол-аслаҳа ва улар учун зарурий қисмлар заводларни қуриш билан бўлади. Шундай қилинса жамият кучли ва илғор жамиятга айланади.
Умматни хайрихоҳлик билан бошқаришда сусткашлик қилиш ишдаги холисликни кетказади ва натижада ҳоким билан халқ ўртасида келишмовчиликлар келтириб чиқаради. Кейин ўзаро бирдамлик йўқолиб, натижада жамиятга бепарво қаралиб, унинг ишлари издан чиқади. Шунинг учун ҳам Аллоҳ Таоло ҳокимларни раиятни хайрихоҳлик билан бошқаришда сусткашлик қилиш оқибатидан огоҳлантирган. Маъқал ибн Ясор Пайғамбар с.а.в.нинг шундай деганларини эшитганини ривоят қилади: «Қай бир бандани Аллоҳ фуқарога бошлиқ қилиб қўйса-ю, у фуқарони хайрихоҳлик билан бошқармаса жаннатнинг бўйини тополмаслиги муқаррардир». Яна Маъқал Пайғамбар с.а.в.нинг шундай деганларини ҳам ривоят қилади: «Қай бир ҳоким мусулмон фуқароларга уларни алдаб ҳукм юритса, унга жаннат ҳаром қилинмай қолмайди».
Имом Муслимнинг Маъқалдан ривоят қилишича, Пайғамбар с.а.в.нинг шундай деганларини эшитган экан: «Қайси бир амир мусулмонларга бошчилик қилса-ю, улар учун елиб югурмаса, хайрихоҳлик қилмаса улар билан бирга жаннатга кирмаслиги муқаррардир».
68-бет
Бетлар: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122