|
нусхаларни эса мутавотир Мусҳафга зид бўлгани боис, ёқиб юборишларига буюрди.
«Ҳузайфа ибн Ямон Усмоннинг халифалик вақтида ғазотдан қайтиб келди. Ўшанда шомликлар ироқликлар билан бирга Арманистон ва Озарбайжонни фатҳ қилиш учун ғазот олиб бораётган эдилар. Ҳузайфа одамлар Қуръонни ҳар хил ўқишаётганидан қаттиқ ташвишга тушди ва Усмон р.а.га бундай деди: Эй амирул мўминин, сиз бу Умматни тушунинг, акс ҳолда, худди яҳудий ва насронийлар ихтилоф қилишганидек, бу Уммат ҳам Қуръон тўғрисида ихтилоф қилиши мумкин. Шунда Усмон р.а. Ҳафса р.а.о.га чопар жўнатиб, бизга Қуръон саҳифаларини жўнатиб юборинг, ундан нусха кўчириб олиб, яна сизга қайтариб берамиз, деди. Ҳафса р.а.о. саҳифаларни жўнатди. Усмон р.а. Зайд ибн Собит, Абдуллоҳ ибн Зубайр, Саид ибн Ос ва Абдурраҳмон ибн Ҳорис ибн Ҳишомларга ундан нусҳалар кўчириб Мусҳафлар қилишни буюрди».55
(Абу Довуднинг Мисъаб ибн Саъддан қилган ривоятида айтилишича, Усмон р.а. – энг чиройли ёзадиган котиб ким? деди. Шунда энг чиройли ёзадиган котиб Росулуллоҳ с.а.в.нинг котиби Зайд ибн Собитдир дейишди. Усмон р.а. – ким араб тили қоидасини яхшироқ билувчи (яна бир ривоятда фасоҳатлироқ гапирувчи), деб сўради. Саид ибн Ос, дейишди. Шунда Усмон – Саид айтиб турсин, Зайд ёзсин, деди.
Дарҳақиқат, улар саҳифалардан нусха кўчириб, Мусҳаф қилишни мукаммал адо этдилар. Шундан кейин Усмон р.а. уларни Ҳафсага қайтариб берди ва кўчирилган Мусҳафларни оламнинг турли жойларига жўнатиб, қолган саҳифа ва Мусҳафларни ёқиб юборишга буюрди.
Нусха кўчириш пайтида бир муаммога, яъни «التَّابُوتُ» сўзини қандай ёзиш тўғрисида ихтилофга дуч келинди. (Термизийнинг келтиришича, Ибн Шиҳоб бундай деди: Ўша куни «التَّابُوتُ» , деб ёзиш билан «التَّابُوهُ» , деб ёзиш тўғрисида ихтилоф бўлди. Қурайшликлар «التَّابُوتُ» , деб ёзиш лозим, дейишса, Зайд «التَّابُوهُ» , деб ёзиш лозим деди. Шунда улар айни ихтилофларини Усмонга ҳавола қилган эдилар у – «التَّابُوتُ» , деб ёзинг, чунки Қуръон қурайш тилида нозил бўлган, деди).
62-бет
Бетлар: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308