|
Ўрни келганда шуниси ҳам муҳимки, арабийлаштириш ишида ҳис қилинувчи нарсалар исмларигагина чекланиш лозим. Маъноларга далолат қилувчи сўзлар учун эса араблар иштиқоқни, ўхшатма, қочирма сўзлар учун эса мажозни тузишган.
Демак, арабийлаштириш фақат ҳис қилинувчи исмларда бўлади. Бу исмларга «إبراهيم » каби аламлар (атоқли отлар) ҳам киради. Чунки тилшунос халқ бўлмиш араблар арабийлаштириш ишини фақат мана шундай тарзда қилишди.
Бу иш ҳар қандай асрда яшовчи арабга юқорида айтиб ўтилган шартлар орқали мужтаҳид бўлиш шарти билан жоиздир.
Энди бу сўзларни тузишга келсак, бу иш фақат ҳижратнинг ўн иккинчи асри охиригача яшаб ўтган ҳақиқий арабларга шунингдек, ҳижратни тўртинчи асригача яшаган араб қабилаларигагина хос ишдир. Ҳар қандай арабга эмас.
Араб тилига асос солган араб қабилалари қуйидагилардир.
Қурайш, Тамим, Қайс, Асад, Ҳузайл, Канонанинг бир қисми ва тоъийлар. Четдан кирган сўзлар, эъроблаш ва сарф қилиш ишида фақат мана шу арабларга таянилган. Улардан бошқа бирорта қабилага, хусусан, ажнабий халқларга қўшни бўлиб яшовчи қабилаларга таянилмаган. Ажнабий халқларга қўшни бўлиб яшовчи қабилалар қуйидагилар:
Лахам ва Жузом. Бу қабилалар Миср ва Қибтга қўшни бўлган.
Бакр. Бу қабила форсларга қўшни бўлган.
Қузоъа. Бу қабила Шомга қўшни бўлган.
Яман аҳолиси. Булар Ҳиндистон ва Ҳабашистон (эфиопия)га қўшни бўлган.
Абдуқайс ва Азди Аммон қабилаларига ҳам таянилмайди. Чунки булар ҳам Баҳрайнда жойлашган бўлиб, ҳинд ва форслар билан аралаш яшашган. Шунинг учун араб тили масаласида мазкур етти қабилагагина чекланилади.
Бу қабилаларнинг энг фасоҳатлиси Қурайш қабиласи бўлиб, улар байтул ҳаромнинг қўшнилари ва валийларидир. Арабларнинг вакиллари, ҳожилари ва бошқалари Маккага ҳаж қилгани келишар, ўз масалаларида маккаликлардан маслаҳат сўрашарди. Макка атрофида эса шоир ва адибларнинг мусобақа майдонини ташкил қилувчи бозорлари бор эди.116 Бу бозорларда араб шоирларининг
(116) Макка атрофидаги бу бозорлар ҳажда қуйидаги тартибда бўларди: Укоз бозори биринчи зулқаъда ойидан йигирманчисигача бўларди. Кейин Макка яқинидаги Мижаннада шу ойнинг охиригача бўларди. Кейин Арафот яқинидаги Зулмажозда зулҳижжанинг биринчи кунидан бошланиб, у ердан арафотдаги мавқифул аъзамга бориларди. Ҳаж мавсумидан кейин эса Ҳайбарда бўларди).
117-бет
Бетлар: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308