|
12. «وَأَقِيمُوا الصَّلاَةَ »: Бу ҳам шаръий нусус. Бу ерда «الصلاة » сўзи фақат шаръий маънони англатяпти, луғавий маънони эмас.
Мана шундай тарзда бир неча маънога эга бўлган сўзнинг керакли маъносини аниқлаш мумкин. Шуни айтиб ўтиш зарурки, мазкур таржиҳга қачонки керакли маънони англатувчи қарина йўқлигида амал қилинади. Қачон қарина мавжуд бўлса, ана шу қарина кўрсатиб бераётган маънога амал қилган афзалдир. Мисол учун Аллоҳ Таолонинг
إِنَّ اللَّهَ وَمَلَائِكَتَهُ يُصَلُّونَ عَلَى النَّبِيِّ
– „Албатта Аллоҳ ҳам, Унинг фаришталари ҳам пайғамбарга дуою салавот айтурлар“. [33:56]
деган каломини олайлик. Бу ҳам шаръий нусус. Ундаги «يصلون على النبىّ » деган сўзнинг қаринаси бор бўлиб, бу қарина унинг шаръий ҳақиқий маъносини бизга маълум салавотлар, деган маънога буриб беради. Шунингдек бу сўзни мағфират, мағфират сўраш ва дуо каби луғавий маънолари ҳам бор. Яна Аллоҳ Таолонинг
فَإِنْ لَمْ تَكُونُوا دَخَلْتُمْ بِهِنَّ
агар хотинларингиз билан жинсий алоқада бўлмаган бўлсангиз
деган каломида ҳам «دخلتم » сўзидан жинсий алоқа қилиш киноя қилинган. Шунинг учун бу сўзнинг қаринаси орқали ана шу маъно берилади ва бу ерда очиқ маъно афзалдир, шунинг учун кириш деган очиқ маъно берилади, дейилмайди.
Шунингдек, Аллоҳ Таолонинг ушбу
فَانكِحُوهُنَّ بِإِذْنِ أَهْلِهِنَّ
– „ҳожаларининг изни билан уйланаверинглар“. [4:25]
деган каломида ҳам «النكاح » сўзи «بإذن أهلهنّ » деган қарина орқали ақд маъносини англатади. Яна Аллоҳ Таолонинг
وَابْتَلُواْ الْيَتَامَى حَتَّىَ إِذَا بَلَغُواْ النِّكَاحَ
– „Етимларни то никоҳ (ёшига) етгунларича имтиҳон қилиб (текшириб) туринглар“. [4:6]
деган каломида ҳам «النكاح » сўзи жинсий алоқа қилишни яъни етимларнинг аёллар билан жинсий алоқа қила олиш ёшига етишлари назарда тутилди. Бу эса оят давомида келган ушбу қарина билан мукаммаллашади:
فَإِنْ آنَسْتُم مِّنْهُمْ رُشْداً فَادْفَعُواْ إِلَيْهِمْ أَمْوَالَهُمْ
– „Агар уларнинг эс-ҳуши жойида эканини билсангиз, уларга ўз молларини топширинг“. [4:6]
307-бет
Бетлар: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308