|
озгина ҳам еманг. Бирортангиз бу тунда ёлғиз ташқарига чиқмасин, шерик билан чиқса, майли».43
Бу ерда самудларнинг қудуғида зарар мавжудлиги учун фақат ўшаларнинг қудуғидаги сув ҳаром қилинди ва қолган сувлар мубоҳлик ҳукмида қолди. Шунингдек, киши ёлғиз чиқишида зарар мавжудлиги ҳам фақат ўша тунга ва ўша жойга хос зарар эди. Шунинг учун ўша тунда ташқарига ёлғиз чиқиш ҳаром бўлади, қолган тунлари қолган жойларга ёғлиз чиқиш мубоҳлик ҳолида қолаверади. Бу биринчи бўлимга яъни мубоҳ нарсаларнинг бир бўлаги зарарли бўлишига далилдир.
Иккинчи бўлимнинг далили, яъни мубоҳ нарсаларнинг бир бўлагининг зарарга олиб боришига келсак, унинг далили ушбу ривоятдир: «Росулуллоҳ с.а.в. Табукда ўн кечадан ортиқ туриб, у ердан нарига ўтмадилар. Кейин Мадинага қайтаётган эдилар, йўлда «Машаққат водийси», дейилган водийда битта, иккита ё учта отлиқни қондиришга кифоя қилгудек томчилаётган сувга дуч келдилар. Шунда Росулуллоҳ с.а.в.:
«مَنْ سَبَقَنَا إِلَى ذَلِكَ الْوَادِى فَلاَ يَسْتَقِيَنَّ مِنْهُ شَيْئًا حَتَّى نَأْتِيهِ»
«Биз қайтиб келгунимизча, ким биздан аввал бу ерга келса, сувдан озгина ҳам ичмасин», дедилар. Росулуллоҳдан аввал бир нафар мунофиқлар келишиб, сувни ичиб қўйишди. Росулуллоҳ қайтиб келаётиб ўша ерда тўхтаб, ҳеч нарсани топмадилар. Шунда:
«مَنْ سَبَقَنَا إِلَى الْمَاءِ؟»
«Ким биздан олдин сувга келди?», дедилар. Фалончи, фалончилар, дейишди. Шунда Росулуллоҳ:
«أَوَ لَمْ أَنْهَهُمْ أَنْ يَسْتَقُوا مِنْهُ شَيْئًا حَتَّى آتِيهِ؟»
«қайтиб келгунимча, уларни сувдан озгина бўлса ҳам ичишларидан қайтармадимми?» дедилар ва уларни лаънатлаб, дуои бад қилдилар».44
Ушбу ҳадисда Росулуллоҳ с.а.в. аскарларнинг ташна бўлишларига олиб бориши боис, озгина сувни ичишдан қайтардилар. Бу ерда ушбу водий сувидан ичишда зарар йўқ. Балки у ерга Росулуллоҳ с.а.в. етиб келиб, сувни қўшинга тақсимлаб беришларидан аввал уни ичиб қўйиш қўшиннинг сувсиз қолишига яъни зарарга олиб келади. Мана шулар зарар қоидасининг далилларидир.
(44) «Ибн Ҳишом сийрати»: 171\4.
49-бет
Бетлар: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308