|
Қарзнинг закоти
Кишида нисобга етган ва 1 йил айланган мол бўлсаю, унинг гарданида нисобни тўлиқ қоплайдиган бўлса ёки қарзини тўлангандан кейин қолган моли нисобга етмайдиган бўлса, унга закот вожиб бўлмайди. Масалан, бир киши минг динорга эга, лекин, унинг гарданида 1000 динор қарзи бор ёки 40 динор тиллага эга, лекин, уни гарданнда 30 динор қарзи бор, бу икки ҳолатда у нисобга эга бўлмагани учун закот бермайди. Нофиъ ибн Умардан ривоят қилади. Расулуллоҳ с.а.в. «Кишининг минг дирҳами бўлсаю, унинг гарданида 1000 дирҳам қарзи бўлса, унга закот вожиб бўлмайди, дедилар».
Аммо қарздан ортиб қолган мол нисобга етса, Язийд ибн Соиб Усмон ибн Аффоннинг: «Бу сизларнинг закот ойингиз, кимнинг қарзи бўлса, молларингиз закотини бериш учун, уни адо этсин» (яъни: қарзини тўласин). Яна бир ривоятда «Кимда қарз бўлса, тўласин, сўнг қолган молининг закотини берсин», деганларини эшитдим дейди. Бу гап саҳобалар ҳузурида бўлган эди. Улар буни инкор қилмадилар. Бу уларнинг ижмоига далолат қилади.
Агар шахснинг қарзга берган пули пайсалга солмайдиган бой кишининг гарданида бўлса, хоҳлаган вақтида қайтариб олиш имкони бўлса, қарзга йил тўлган вақтда унинг закотини бериш вожиб бўлади. Умар ибн Хаттоб ра «Садақа фарз бўлган вақтда берган қарзингни ҳамда ўзингдаги нарсаларни ҳаммасини жамлаб, ҳисоблаб, сўнг унинг закотини бер», дедилар. Усмон ибн Аффон: «Агар хоҳласанг эгасидан талаб қилиб оладиган, уялганингдан ёки чиройли муомала қилганинг сабабли сўрамай турган бой кишидаги қарзингга закот вожибдир», дедилар. Ибн Умар: «Сен олишни умид қилаётган берган қарзингга 1 йил тўлса, унинг закотини беришинг лозим», дедилар.
Аммо қарздори қийналган киши ёки пайсалга солувчи бой бўлса, қарз қайтариб олингандан кейин закотини бериш вожиб. Ололса, аввалги (закоти тўланмаган) йиллар учун ҳам закот беради. Эгасининг ундириш ё ундирмаслиги гумон бўлган қарз ҳақида Алидан ривоят қилинган ҳадисда: «Агар, қарзни ундирса, ўша вақтда ўтган йиллар учун ҳам закот берсин», дедилар. Ибн Аббос қарз ҳақида ривоят қиладилар: “Уни олишни умид қилмаган пайтингда, қарзинг қўлингга тегмагунча закот бермайсан. Уни олган вақтингда закотини адо эт”.
94-бет
Бетлар: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120