|
аҳволини идора қилишни шаръий ҳукмларга биноан Ислом ва мусулмонлар манфаатини кўзлаб ўз ижтиҳодига кўра иш тутишни халифага топширган.
Ғаниматларнинг тақсимланиши ва сарф қилиш ўринлари ҳамда унга ҳақли шахслар
Ғаниматлар тақсимоти, уни сарф қилиш ўринлари ҳамда унга ҳақли шахслар масаласига келсак, Расулуллоҳ с.а.в. Бадр ғаниматларининг бешдан бирини олмасдан жангчилар ўртасида тақсимладилар. Отлиқга уч улуш, пиёдага бир улуш бердилар. Лекин бошқа ғазот ва жангларда ғаниматларни бешдан бирини олардилар. Булар ғаниматларда Расулуллоҳ с.а.в.нинг иш юргизишлари ҳар хил бўлиб, бир шаклда бўлмаганлигини кўрсатади. Гоҳида Расулуллоҳ с.а.в.ғаниматлардан ўлжаларни тақсимлашдан олдин ва тақсимлашдан кейин берардилар, гоҳида бешдан бири олинмасдан олдин, ғаниматнинг аслидан ўлжа берардилар, гоҳо бешдан бири олингандан кейин берардилар, Гоҳида, кутилаётган ғанимат ва фатҳлардан бўлган ўлжаларни ваъда қилар эдилар. Расулуллоҳ с.а.в.бу ишларини Ислом ва мусулмонлар учун манфаатли деган фикр билан юргизар эдилар. Анфол ва ғаниматлар хусусида нозил бўлган биринчи оят уларнинг ишини ҳамда улар билан иш юргизишни Аллоҳга ва Расулига топширди. Демак, Расулуллоҳ с.а.в.дан кейин мусулмонлар амирига топширилган бўлади. Аллоҳ таоло айтадики:
يَسْأَلُونَكَ عَنْ الْأَنْفَالِ قُلْ الْأَنْفَالُ لِلَّهِ وَالرَّسُولِ
„ Сендан ўлжалар ҳақида сўрайдилар, ўлжалар Аллоҳ ва Расулиники деб айтгин». [8:1 ]
Мана бу оят ўлжа ва ғаниматларни тақсимлаш ва улар билан иш юритиш кайфиятини Расулига, яъни мусулмонлар амирига топширди. Абу Умомадан қилинган ривоятда айтадиларки: Убода ибн Сомитдан ўлжалар тўғрисидаги оят ҳақида сўраганимда айтдики: «Биз, яъни Бадр асҳоблари, ўлжаларни тақсимлашда келишолмай, беодоблик қилиб турганимизда ушбу оят нозил бўлди, Аллоҳ таоло уларни тақсимлашни бизнинг қўлимиздан олиб, Расулуллоҳ с.а.в.га топширди. Расулуллоҳ уни теппа-тенг тақсимладилар. Ушбу оят ҳамма ўлжаларни ўз ичига олади. Фақат Бадр жангига хос эмасдир».
Расулуллоҳ с.а.в.нинг ишларидан кўриниб турибдики, ўлжалар имом, яъни бошлиқнинг раъйига ҳавола қилинган бўлиб, у ўлжаларда Ислом ва мусулмонлар манфаатини рўёбга чиқариш учун иш юритади.
Расулуллоҳ с.а.в. ўлжалардан бешдан бири олингандан кейин, тўртдан бирини берганлари каби учдан бирини ҳам берганлар. Абу Умома Убода ибн Сомит айтадики: «Расулуллоҳ с.а.в. билан бирга ғазот қилдик, ғазотни бошланишида ўлжани тўртдан бирини, қайтганимизда эса, учдан бирини олдик. Худди шунингдек, жангда ўлдирилган кофирнинг нарсаларини ўлдирувчисига бердилар».
Абу Қатодадан ривоят қилинади; «Ҳунайн кунида Расулуллоҳ с.а.в. шундай дедилар: «Кимки бир кимсани (яъни Аллоҳ ва Расулининг душманини) ўлдирса, шунга ҳужжати бўлса, ўлдирилган кимсанинг нарсалари ўлдирувчисиникидир».
Расулуллоҳ с.а.в.Бани Назир қабиласининг ўлжаларини ансорларни аралаштирмасдан муҳожирларнинг ўзларига тақсимадилар, фақатгина Саҳл ибн Ҳаниф ва Абу Дужоналарга фақирликлари сабабли, ушбу ўлжалардан бердилар.
16-бет
Бетлар: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120