|
ижозат беринг, биздан ўндан бирини оласиз, деб хат ёзишди. Сўнг Умар р.а.Расулуллоҳ с.а.в.ни саҳобалари билан шу ҳақда маслаҳатлашди. Улар Умарга ўндан бирини олишга маслаҳат беришди, Шунинг учун, куфр диёри аҳлларидан олинадиган солиқ миқдори у билан бир хил муомала қилиниб, бизнинг тижоратчиларимиздан олишган миқдорида бўлади. Агар биз бугунги кунда давлатлар билан янги иттифоқ тузсак. бу иттифоқ, улар бизнинг тижоратчиларимиздан оладиган солиқни белгилаб беради ва биз уларнинг тижоратчиларидан иттифоқ белгилаб берган солиқ миқдорини олишга риоя қилишимиз вожиб бўлади, бу миқдордан ортиқча олишимиз жоиз эмас.
Албатта, зиммий ва куфр диёри аҳллари тижоратчиларидан олинадиган нарсалар, мусулмонлар учун фай ўлжадир ва булар фай ва хирож девонига қўйилиб, жизя ва хирож ўринларига сарфланади.
Зиммийлар ва куфр диёри тижоратчиларидан олинадиган миқдор халифанинг ихтиёрига топширилгандир. Халифа тузилган ёки тузиладиган сулҳ иттифоқи доирасида ва бизнинг тижоратчиларимизга муомала қилишгани каби бир хил муомала қоидасига биноан, унда Ислом ва мусулмон, даъватни ёйиш манфаатли деб кўрган раъйига мувофиқ миқдорни ошириши ёки камайтириши жоиздир. Абдуллоҳ Ибн Умардан ривоят қилинган ҳадисда Абдуллоҳ: «Умар р.а. Набат қавмининг ёғ ва буғдойидан, Мадинада товарлар кўпайиши учун, йигирмадан бирини олардилар, пахта матосидан эса ўндан бирини олардилар»; дедилар.
Ушрлар нималардан ва қачон олинади?
Ушрлар мато бўладими, ҳайвон, экин ёки мева бўладими тури қандай бўлмасин, тижорат молларининг ҳаммасидан олинади, тижорат молларидан бошқа моллардан олинмайди. Шахснинг кийимларига, асбобларига ва ўзи ишлатадиган хос нарсаларига ва таомига ушр олинмайди. Агар бирор шахс ўзи билан кўтариб юрган нарсалари тижорат учун эмаслигини даъво қилса, буни фақатгина ҳужжат билан исботлаши лозим.
Зиммийлар ва куфр диёри тижоратчиларидан фақат чегаралардан ўтувчи тижорат молларидангина ушр олинади. Зиммийлар ва куфр диёри аҳлларининг чегара ичкарисидаги тижоратларидан эса олинмайди, фақатгина, сулҳ иттифоқи ёки давлатлар билан бўлган тижорат иттифоқлари чегара ичкарисидаги молдан ушрлар олишни баён қилган бўлса, олинади. Чунки зиммий ва куфр диёри аҳлларига закот йўқ. Зиммийлар чегара ичкарисида фақат ўзлари учун жизя, ерлари учун хирож беришади холос, лекин зиммийлар билан сулҳ иттифоқида «Уҳдатул-Умарий»да, яъни, Умарнинг битимларида келгани каби, аскарларни боқиш ва мусулмонларни меҳмон қилиш каби нарсаларни баён қилган бўлса, зиммийлар жизя ва хирожга қўшимча равишда иттифоқдаги нарсаларни беришади. Куфр диёри аҳллари билан бир хил муомала қилишга, иттифоқ битимларига, уларнинг Ислом диёрига киришларига рухсат бериш шартларига риоя қилиш лозим бўлади. Агар келишилган битимларда Ислом диёри ичида уларнинг тижоратлари учун бирор нарса олиниши шартлашилган бўлса олинади, бўлмаса олинмайди. Мусулмонларга келсак, уларнинг моллари ва тижорат матоларига закот вожиб бўлади.
Ушр бир йилда бир матога бир марта олинади, тижоратчи оширнинг олдидан қанча кўп ўтмасин. Зиёд ибн Ҳадийрдан ривоят қилинган ҳадисда, Зиёд ибн Ҳадийр
61-бет
Бетлар: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120