|
Бу девон қуйидагиларни ўз ичига олади:
а) асос солиш, тузиш, тайёрлаш, машқ қилдириш учун қўшин девони;
б) қуролланиш бўлими;
в) қурол саноати бўлими.
Бу девонга барча биринчи қисм девонларининг киримларидан сарфланади. Ва яна бу девонга фай ва хирож киримларидан сарфланади. Чунки бу девон бадал (эваз) билан ва бадалсиз байтулмолдан ҳақдор бўлган девондир. Шунингдек, бу девонга ҳимоя қилинган умумий мулкчилик ва яна садақот девонлари киримларидан ҳам сарфланади. Чунки бу девон оятда келган саккиз синфнинг биридир.
إِنَّمَا الصَّدَقَاتُ لِلْفُقَرَاءِ وَالْمَسَاكِينِ وَالْعَامِلِينَ عَلَيْهَا وَالْمُؤَلَّفَةِ قُلُوبُهُمْ وَفِي الرِّقَابِ وَالْغَارِمِينَ وَفِي سَبِيلِ اللَّهِ وَاِبْنِ السَّبِيل...ِ"
- „Албатта садақалар (закотлар) камбағаллар, мискинлар, садақа йиғувчилар, қалблари исломга улфатланувчилар, қуллар, қарздорлар, Аллоҳ йўлида жиҳод қилувчилар ва йўловчи мусофирлар учундир». [9:60]
Садақотларни сарфлаш ўринлари девони
Бу девонга садақотлар бўлганда садақотлар девони киримларидан сарфланади.
Умумий мулкнинг сарф қилинадиган ўринлари девони
Бу девонга халифа шаръий аҳкомга мувофиқ уни ижтиҳодига кўра, умумий мулк девони киримларидан сарфланади.
Фавқулодда ҳолатлар девони
Бу девон зилзила, тўфон, очарчилик ва шуларга ўхшаш мусулмонларга келган фавқулодда ҳолатларни ўз ичига олади. Бу фавқулодда ҳолатларга фай, хирож ва умумий мулк девонлари киримларидан сарфланади. Агар бу икки девонда мол мавжуд бўлмаса, мусулмонларнинг молларидан ишлатилади.
Умумий мувозанат, умумий ҳисобот ва назорат девонлари
Умумий мувозанат девони давлат киримлари ва давлат молларини сарф қилиш ўрнини белгилаш борасида Халифанинг ижтиҳодига мувофиқ давлатнинг келажак мувозанатини тайёрлайдиган, шу мувозанат билан киримлар ва амалий умумий нафақаларни солиштирадиган, давлат киримларини, давлатнинг амалий нафақалари натижасини текширадиган девондир. Бу девон дорул хилофа девонига бўйсунади. Умумий ҳисобот девони эса, давлат назорат қиладиган, яъни давлатнинг мавжуд ашёларини, эҳтиёжларини, киримларини, сарфларини ва уларнинг рўёбга чиққан ва рўёбга чиқишга тааллуқлиларини ҳисоб қиладиган девондир.
Назорат девони давлат молларини ва манфаатларини ҳисоб-китоб қилувчи баёнотларни ҳамда мавжуд нарсаларни (активини), буларнинг тўғрилигини,
10-бет
Бетлар: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120