|
Расулуллоҳ с.а.в. Хайбарни фатҳ қилиб унинг ерларини жангчиларга тақсим қилганликлари каби, Аллоҳ мусулмонларга қиличлари билан ўлжа қилиб берган Ироқ, Шом, Миср ерларини жангчиларга тақсимлашни Билол, Абдураҳмон, Зубайрлар сўраганда, Умар р.а.бу ерларни жангчиларга тақсимламаслик ҳақидаги фикрларига шу оятни ҳужжат қилди. Маслаҳатлашгани чақирган ансорларга далил келтириб шундай деди: Мен ерларни кофирларнинг қўлларида қолдириб, уларга хирожни таъйин қилишни ва бўйинларига жизяни қўйишни афзал кўрдим. Ана шунда ўша ерлар мусулмонларнинг жангчиларига ҳам, болаларига ҳам, кейингиларига ҳам фай бўлиб қолади. Бу чегараларни кузатиб, текшириб турадиган кишилар кераклиги ҳақида, Шом ва Жазирада, Кўфа, Басра, Миср каби буюк шаҳарларни қўшинлар билан тўлдириб, уларга катта маблағ бериб туриш тўғрисида фикр юритдингизми? Агар ерлар ва кофирлар тақсимланса, уларга ҳақ қаердан берилади? Сўнг фикрларига фай оятларини далил қилдилар. Аллоҳ таолонинг ушбу:
… وَالَّذِينَ جَاءُوا مِنْ بَعْدِهِمْ
„... ва улардан кейин (дунёга) келганлар», [59:10] деган сўзига етганларида айтдиларки, «Бу ерлар то қиёматгача барча инсонларга умумийдир ва ҳар бир мусулмоннинг бу файда ҳаққи ва насибаси бордир». Саҳобалар Умарнинг бу фикрларига қўшилиб шундай дедилар: «Гап сиз айтгандай бўлсин. Сиз қандаям яхши гапни ва яхши фикрни айтдингиз. Агар бу чегараларни ва мана шу шаҳарларни қўшин билан тўлдирмасангиз ҳамда улар кувват оладиган хирожни уларга жорий қилмасангиз, куфр аҳли шаҳарларига қайтади». Умар айтдилар: «Менга бир фикр келди. Ҳамма ишни ўз ўрнига қўядиган ва кофирларга улар кўтара оладиган миқдорни қўядиган оқил кишилардан ким бор?» Шунда саҳобалар, Усмон ибн Ҳанифни кўрсатиб: «Бундан ҳам муҳимроқ ишга уни юборсангиз бўлади, чунки у билимли, ақлли, тажрибалидир», дедилар. Умар уни Савод (Ироқдаги Дажла ва Фурот дарёларининг атрофидаги ерлар) ер майдонини ўлчашга бошлиқ қилиб таъйинладилар.
Усмон бориб Савод ер майдонини ўлчаб унга маълум хирожни таъйин қилдилар ва бу ҳақда халифага хабар юбордилар. Умар уни тасдиқладилар. Умар вафот этишларидан олдин биргина Кўфа ерларининг даромади 100 миллион дирҳамга етди. Дирҳам ўша пайтда мисқол (4,68г) вазнида эди. Шу билан Умар ерни эгалари қўлида қолдириб, ердан Байтулмолга келадиган хирожни белгилаб бердилар ҳамда то қиёмат кунигача ўша хирожни мусулмонларга ўлжа қилиб қўйдилар. Хирож
23-бет
Бетлар: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120