|
миқдор улардан олинса. Сўнг Абу Убайд: «Мен ҳадисни яхшилаб ўйладим ва Умарнинг зиммийлар билан ҳар бир бош жизяси ва хирождан ташқари ўша миқдорга сулҳлашганини топдим», деди. Шунингдек, Қатоданинг Абу Мужлиздан қилган ривоятида, Умар р.а. Усмон ибн Аффонни Ироққа жўнатгани ҳақидаги узун ҳадисида, Умарнинг мана бу сўзлари келган: «Бориб-келиб юрган зиммийларнинг молларини ҳар бир 20 дирҳамига бир дирҳам ва уларнинг ўзларидан жизя олгин». Абу Убайд шундай деб давом этади: «Мен зиммийларнинг тижоратчилари билан ушр олишга сулҳ тузилган деб фикрлардим. Бу ушр ҳозирда мусулмонларнинг зиммийлар гарданидаги ҳаққидир», Шу каби Молик Ибн Анас: «Зиммийлар агар ўз шаҳарларидан тижорат учун чиқишса, ҳар бир чиқишгани учун улардан олинишига сулҳлашганлар”, - дедилар. Мана шундай қилиб, ҳадислар орасида зиддият йўқ эканлиги ва мазамматланган солиқ - бу молни ҳақсиз олиш эканлиги равшан бўлади.
Шуларга биноан мусулмонлар тижоратчиларнинг давлат чегарасидан ўтаётган молларига рубъул ушр, яъни қирқдан бир закот олинади. Чунки тижорат матоларининг закоти пул кабидир. Пул закотида вожиб бўлган нарса эса, қирқдан бир эди. Тижорат матоларини закоти ҳам пул закоти каби бўлади. Пул закотидан оширилмайди ва камайтирилмайди. Чунки бу миқдор Аллоҳ мусулмон кишига Қуръондаги саккиз синфга молини поклаш учун вожиб қилган мусулмон кишининг молидаги ҳақдир. Ва бу садақот девонга қўйилиб ўз ўринларига сарфланади.
Зиммий тижоратчиларнинг чегаралардан ўтаётганларига Умар ибн Хаттоб даврларида ақд қилинган сулҳ ва иттифоққа мувофиқ нисфул ушр, яъни йигирмадан бир олинарди. Агар бугунги кунда аҳли китоблар ёки улардан бошқалар билан янги иттифоқ тузилса, улар давлат чегарасидан олиб ўтаётган тижорат молларига олишаётган солиқ миқдори ушр билан ушрнинг ўндан бири ё тўртдан бири ёки ушрнинг ярми билан, ё ярмидан кўпроғи ёки озроғи билан белгиланади. Иттифоқ қилинган нарсага риоя қилиш вожиб бўлади.
Дорул-ҳарб тижоратчиларининг давлат чегарасидан олиб ўтаётган молларидан уларнинг давлати мусулмонлардан ушлаб қолаётган миқдорида бир хил муомала қилиб ушр олинади. Улар бизни тижоратчиларимиздан олганлари каби оз бўлса оз, кўп бўлса кўп оламиз. Дарҳақиқат, Умар ибн Хаттоб ва у кишидан кейинги халифалар даврида дорул-куфр аҳллари билан бир хил муомала қилиниб ушр олинарди. Зиёд ибн Ҳадийрдан ривоят қилинган ҳадисда, Зиёд ибн Ҳадийр; «Умар ибн Хаттоб ушр олишга жўнатган кишиларнинг аввали мен бўлган эдим. Умар ибн Хаттоб мусулмонлардан қирқ дирҳам ҳисобидан бир дирҳам, зиммийлардан ҳар йигирма дирҳамдан бир дирҳам олишимни, зиммий бўлмаганлардан, биз уларнинг диёрларига борганимизда биздан олишгани каби ўндан бир олишимни буюрди», деди. Анас ибн Моликдан ривоят қилннган ҳадисда, Анас ибн Молик; «Умар ибн Хаттоб мени ушр олишга жўнатдилар ва менга мусулмонларни тижоратлари учун бориб-келиб юрган молларидан қирқдан бирини, зиммийлардан йигирмадан бирини олишимга ва дорул-ҳарб аҳлларидан ўндан бир олишимга фармон ёзиб бердилар», деб айтади.
Абу Мусо ал-Ашъарий Умар р.а.га: «Албатта биз тарафдан Тижоратчи мусулмонлар куфр диёрига боришганда, улар мусулмонлардан ўндан бир олишади», деб хат ёзди. Шундан сўнг Умар р.а.Абу Мусо ал-Ашъарийга: «Сен куфр диёри аҳлларидан мусулмон тижоратчиларидан олганлари каби олгин», деб хат ёздилар. Ва Манбиж аҳли Умарга: Бизга ерингизга тижорат учун киришга
60-бет
Бетлар: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120