|
йиғувчи омилларга садақа молларидан сарфлангани каби, (Закот сарф қилинадиган саккиз тоифанинг бири омиллар, яъни, закот йиғувчилардир). Дарҳақиқат, Аллоҳ омилларга, яъни, садақа йирувчиларга садақа йиғишлари эвазига садақадан насиба қилди.
وَالْعَامِلِينَ عَلَيْهَا
„Садақа йиғувчиларга». [9:60]
Иккинчи: Умумий мулкни унинг киримларига эга бўлган мусулмонларга тарқатиш: Бунда халифа муайян шакл билан чекланмайди. Халифа сув, электр, нефт, газ каби мусулмонлар ўз уйларида, бозорларида муҳтож бўлган нарсаларнинг барчасини бепул тарқатиши жоиздир. Халифа мусулмонларга жамоат мулки фойдаларининг нақд пулини тарқатиши жоиз бўлгани каби, нақд жамоат мулкини ўз таннархига ёки бозор нархи билан сотиши ҳам жоиздир. Буларнинг ҳаммасида халифа мусулмонларга яхшилик ва манфаат бор деган раъйи асосида иш юритади.
Учинчи: Бугунги кунда, давлат масъулияти кенгайиб, сарфлари ҳам зиёдалашгандан кейин, давлат сарф-харажатлари кўпайиб кетганлиги ва байтулмол киримларидан бўлмиш ўлжа, жизя, хирож, ушр, хумслар давлат сарф-харажатларини қоплолмаганлиги сабабли, худди Расулуллоҳ с.а.в. ва у кишидан кейин барча халифаларнинг даврида бўлгани каби, ҳаёт воситалари, маданий шакллар, айниқса, ҳарбий қуролга тааллуқли нарсалар кучли ривожланди. Булар улкан сарф-харажат талаб қилиши табиий. Шу сабабли давлат учун байтулмолда мол бўлган ва бўлмаган ҳолда байтулмол зиммасидаги, байтулмолда мол бўлмаганда мусулмонлар бериши вожиб бўладиган сарфларни қоплашга қодир бўладиган бошқа манбаъ лозимдир. Байтулмолга сарфлаш вожиб бўлган сарфлар, давлат идора ва девонлари, яъни муассасалари харажати, ҳокимларнинг ойлик ҳақлари, ҳарбийларнинг озиқ-овқати, ишчилар ойликлари каби ва уммат ундан беҳожат бўлолмайдиган, унинг йўқлиги сабабли умматга зарар етадиган сувни мўл-кўл қилиш, йўл очиш, мадраса ва университетлар, масжид ва шифохоналарга, мусофирларга, етимларга, бева, ожиз, муҳтожларга сарфлаш каби ва жиҳоднн фарзлигига, қувватли армия тайёрлашга ва Аллоҳ таолони сўзига жавобан;
وَأَعِدُّوا لَهُمْ مَا اسْتَطَعْتُمْ مِنْ قُوَّةٍ وَمِنْ رِبَاطِ الْخَيْلِ تُرْهِبُونَ بِهِ عَدُوَّ اللَّهِ تُرْهِبُونَ بِهِ عَدُوَّ اللَّهِ وَعَدُوَّكُمْ وَآخَرِينَ مِنْ دُونِهِمْ لَا تَعْلَمُونَهُمْ اللَّهُ يَعْلَمُهُمْ
„Улар учун имконингиз борича куч ва эгарланган отларни тайёрлангизки, бу билан Аллоҳнинг ва ўзларингизнинг душманларингизни ҳамда улардан ташқари сизлар билмайдиган Аллоҳ биладиган бошқаларни ҳам қўрқитурсиз». [8:60]
Жиҳод талаб қиладиган атом, ракета, самолёт, танк, артиллерия, кема ва бошқа ривожланган қуролларни ишлаб чиқариш учун оғир санаотни ривожлантиришга сарфлаш жиҳатларининг ҳаммаси сарф-харажат учун улкан манбаъга муҳтож бўлади. Бу жиҳатларга сарфини қоплаш учун халифанинг олдида футуҳотлардан (жиҳод йўли билан шаҳарларни очиш) келадиган нарсалардан ташқари уч йўл бор.
1) Ажнабий давлатдан ва халқаро молиявий муассасалардан қарз олиш;
2) Нефт ва газ конлари каби баъзи жамоат мулкининг муайян нарсаларини қўриқлаб қўйиш;
3) Умматга солиқ солиш.
45-бет
Бетлар: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120