|
ТИЛЛА ВА КУМУШ ЗАКОТИ
Тилла ва кумушзакоти хоҳ пул бўлсин, хоҳ пулдан бошқа нарса бўлсин, суннат ва саҳобаларнинг ижмоси билан вожибдир. Абу Ҳурайра р.а. ривоят қилган ҳадисда «Расулуллоҳ с.а.в. «Тилла ва кумуш эгаси унинг ҳаққини адо этмайдиган бўлса, қиёмат куни бўлганда унга оловдан бўлган тош тўшалади ва уни жаҳаннам оловида қиздирилади, у билан закот бермаган кишининг ёнлари, пешонаси ва орқалари куйдирилади, ҳар бор совуб қолса, уни яна қайтадан қиздирилади. Унинг миқдори 50 минг йил бўлган кунда бандалар орасида ҳукм чиқарилгунча жазоланади, шундан сўнг жаннатга ёки дўзахга бўлган ўз йўлини кўради», дедилар. Бу ҳадисни Термизийдан ташқари 5 ровий ривоят қилган. Расулуллоҳ с.а.в. «Аллоҳ кишига мол берган бўлсаю, киши унинг закотини адо этмаса, жамғарган бойлиги қиёмат куни ҳар иккала кўзининг тепасида икки нуқтаси бор заҳарли илон шаклига кириб олиб, эгасининг тепасига ўралиб олиб чақади, сўнг: «Мен сенинг мол-дунёйингман, мен хазинангман», дейди», дедилар. Сўнг мана бу оятни ўқидилар:
وَلَا يَحْسَبَنَّ الَّذِينَ يَبْخَلُونَ بِمَا آتَاهُمْ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ هُوَ خَيْرًا لَهُمْ بَلْ هُوَ شَرٌّ لَهُمْ سَيُطَوَّقُونَ مَا بَخِلُوا بِهِ يَوْمَ الْقِيَامَةِ
„Аллоҳ уларга берган. фазлидан бахиллик қилаётганлар, у ўзларига яхши деб ўйламасинлар, балки, у уларга ёмондир. Қиёмат куни, бахиллик қилган моллари бўйинларига ўралажак». [3:180]
Бу ҳадисни Абу Довуддан ташқари 5 ровий ривоят қилишган.
Ижмодан далил; саҳобаларнинг ихтилофсиз тилла ва кумушда закотнинг вожиблигига ижмо қилганликларидир.
Кумуш нисобининг микдори
Закот вожиб бўладиган кумуш миқдорининг энг ози 5 увқиядир. Набий с.а.в. «5 увқиядан кам бўлган молдан садақа йўқ», дедилар. Муттафақун алайҳ. Саноқ жиҳатидан миқдори 200 Дирҳам. Чунки ҳар бир увқия 40 дирҳам. Али ибн Абу Толиб: “Ҳар бир 200 дирҳамда 5 дирҳам закот бор», деди. Муҳаммад ибн Абдураҳмон ал-Ансорий шундай деб ривоят қилади: «Расулуллоҳ с.а.в.нинг мактубларида ва Умарнинг кактубларида: «Кумуш 200 дирҳамга етмаса, ундан закот олинмайди», деган сўз бор эди. Шунга кўра, кумуш 200 дирҳамдан 1 дирҳам озайса ҳам закот вожиб бўлмайди. Чунки у 5 увқиядан кам бўлади. Расулуллоҳ с.а.в. 5 увқиядан кам бўлган молдан закотни вожиб қилмадилар.
Нисоб белгиланадиган дирҳамлар бу шаръий дирҳамлардир. Шаръий дирҳамларнинг 10таси тилла ўлчови (1 мисқол - 4,68 грамм) билан 7 мисқолга тенг келади. Дирҳамнинг ҳар бири бир мисқолнинг 10дан 7 қисмидир. Бу шаръий дирҳам вазни бўлиб, у билан закот, жизя, дия (хун пули) ва ўғирликдаги қўл кесиш нисоби белгиланади.
Дирҳамнинг грамм билан бўлган вазни 2,975 граммдир. Кумушдан закот нисобининг вазни 595 грамм бўлади (200 дирҳам 595 граммга тенг келади). Зарбланган пул ҳолидаги кумуш бошқа кумуш қуймасига ёки кумуш маъданга қўшилади, Агар кумуш мис, қўрғошин ёки ундан бошқа металлар билан аралашган бўлса, унинг таркибидаги соф кумуш, нисобига етиб борса, закот вожиб бўлади. Закотни фақат кумуш миқдоридан чиқарилади.
Кумуш нисобида вожиб бўлган закот миқдори
Кумуш закот нисобига етиб бориб, бир йил айланса, унда ўндан бирининг тўртдан бири вожиб бўлади, яъни 200 дирҳам нисобда 5 дирҳам вожиб, бу суннат билан исботланган. Абу Бакр р.а. набий с.а.в.дан ривоят қилдилар: Набий с.а.в. «Риқада рубъул ушр (ушрнинг тўртдан бири) закот берилади», дедилар. Риқа - пул қилинган кумушдир. Бухорий Набий с.а.в.дан ривоят қилди: «Ҳар бир 40 дирҳам кумушдан 1 дирҳам садақа беринглар, 190 дирҳамга закот берилмайди» (яъни 200 дирҳамда ҳар 40 дирҳамдан бир дирҳам). Муҳаммад ибн Абдураҳмон ал-Ансорий «Садақа ҳақидаги Расулуллоҳ с.а.в.нинг мактубларида: «Кумуш 200 дирҳамга етганидагина ундан закот олинади», деган сўзлари бор», дейди, Закот нисобида вожиб бўлган 5 дирҳам 14,875 граммга тенг, Чунки дирҳамнинг вазни 2,975 граммдир.
89-бет
Бетлар: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120