|
ҲОКИМ ВА ДАВЛАТ ХИЗМАТЧИЛАРИНИНГ ХИЁНАТ МОЛЛАРИ, ҒАЙРИ ШАРЪИЙ ОРТТИРИЛГАН МОЛЛАР,
ЖАРИМА МОЛЛАР
Хиёнат моли мансабдор шахсларнинг ёки ишчи ва давлат хизматчиларининг ғайри шаръий йўл билан давлат ёки инсонларни молларидан орттирган барча молларидир. Мансабдор шахс ва хизматчиларга, фақатгина давлат белгилаган эваз ва ойлик маошгина ҳалол бўлади. Волий ва ишчи, хизматчилар куч, мансаб, ҳукмронлик билан давлат ёки шахсларни молидан орттирган мол хиёнатдир. Хиёнат мол ва ҳаром касб-фойда эгасиз мол деб эътибор қилинади. Чункн бу мол ғайри шаръий йўл билан орттирилган. Бу молларнинг агар эгалари топилса, уларга қайтариш вожиб. Лекин, бу молларнинг эгалари топилмаса, мусодара қилиш ва мусулмонлар байтулмолига қўйиш вожиб, Аллоҳ айтадики:
وَمَنْ يَغْلُلْ يَأْتِ بِمَا غَلَّ يَوْمَ الْقِيَامَةِ
„Кимки хиёнат қилса, қиёмат куни хиёнат қилган нарсаси билан келур». [3:161]
Муоз ибн Жабалдан ривоят қилинган ҳадисда Муоз айтадиларки: «Мени Расулуллоҳ с.а.в. Яманга жўнатдилар. Мен жўнагач, изимдан элчн жўнатдилар. Мен қайтдим, сўнг Расулуллоҳ с.а.в. «Нима учун сенга элчи жўнатганимни биласанми? Менинг изнимсиз бирор нарсага эришмайсан, чунки бу хиёнатдир. Кимки хиёнат қилса, қиёмат кунида хиёнат қилган нарсаси билан келур, шунинг учун чақирдим, энди бор», дедилар». Бу ҳадисни Термизий ривоят қилганлар. Абу Масъуддан ривоят қилинган Ҳадисда У киши: «Расулуллоҳ с.а.в.мени садақа йиғувчи қилиб жўната туриб, «Эй, Масъуд, боргин, мен сени қиёмат кунида, орқангда хиёнат қилиб олган садақа туяси бўкирувчи ҳолда келганингни кўрмайин», дедилар. «Ундай бўлса, бормайман», дедим. Шунда Расулуллоҳ с.а.в. «Сени мажбур қилмайман»,-дедилар».
Волийлар, ишчилар, давлат хизматчиларининг ғайри шаръий касб йўллари қуйидагилардир:
Пора
Пора бу волийга, ишчига, қозига, давлат хизматчисига, уни олмасдан бажариш вожиб бўлган, шахсларнинг бирор эҳтиёжини адо этиш учун берилган молдир. Пора, тури қандай бўлишидан қатъий назар, кўп бўладими ёки оз бўладими, қайси йўл билан берилмасин ва қайси бир муомала учун олинмаснн, барчаси ҳаромдир. Абу Довуд Абу Ҳурайрадан ривоят қилиб айтадики: «Расулуллоҳ с.а.в. ҳукм чиқаришда пора берувчи ва пора олувчига Аллоҳнинг лаънати бўлсин!», дедилар. Термизий Абдуллоҳ ибн Амрдан ривоят қилиб айтадиларки: «Расулуллоҳ с.а.в.пора берувчи ва пора олувчига Аллоҳнинг лаънати бўлсин!», дедилар. Аҳмад Савбондан ривоят қилиб айтадики: «Расулуллоҳ с.а.в. пора берувчини ва пора олувчини ва уларнинг орасидаги воситачини лаънатладилар». Бу ҳадислар порани қатъий ҳаромлигини исботлайди.
Пора гоҳида эвазсиз бажариш вожиб бўлган эҳтиёжни бажариш эвазига, уни бажариш вожиб бўлган киши тарафидан олинади, гоҳида бажариш вожиб бўлган амални бажармаслик эвазига олинади ёки давлат бажаришни таъқиқлайдиган амални бажариш эвазига олинади. Бу зарарни даф қилиш, эҳтиёжни бажараётганда манфаат ҳосил қилиш учунми, хоҳ ҳақ бўлсин, хоҳ ботил бўлсин фарқи йўқдир. Пора йўли билан орттирилган барча моллар ҳаром, эгасиз мол деб эътибор қилинади. Бу молни мусодара қилиб байтулмолга қўйиш вожиб бўлади. Чунки бу мол ғайри шаръий йўл билан орттирилгандир ва пора олувчини, берувчини ва булар орасидаги воситачини жазолаш ҳам вожибдир.
63-бет
Бетлар: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120