kutubhona

Анфол деганда ўлжани тушунмоқ керак. Аллоҳ айтадики:

يَسْأَلُونَكَ عَنْ الْأَنْفَالِ قُلْ الْأَنْفَالُ لِلَّهِ وَالرَّسُول...
„ Сиздан ўлжалар ҳақида сўрайдилар, ўлжалар Аллоҳ ва Расулиники деб айтинг». [8: 1 ]
Ибн Аббос ва Мужоҳиддан, Аллоҳ таолонинг;

يَسْأَلُونَكَ عَنْ الْأَنْفَالِ
„Сиздан Анфол (ўлжалар) ҳақида сўрайдилар «, [8:1] деган сўзидаги Анфол ҳақида сўралганда улар «Анфол ғаниматлар яъни ўлжалардир», дейишган. Шунингдек, жангдан олдин ёки кейин Амир тақсимлайдиган кофирларнинг молларига ҳам «Анфол» сўзи ишлатилади. Демак, Анфол ва ғаниматлар битта нарса бўлиб, мусулмонлар жанг қилиш билан бирга қўлга киритишган пуллар, қурол-аслаҳалар, матолар, озиқо-вқат ва шу кабилардан иборат кофирларнинг молларидир. Бу эса, Аллоҳ таолонинт ушбу сўзидан англанади.

وَاعْلَمُوا أَنَّمَا غَنِمْتُمْ مِنْ شَيْءٍ فَأَنَّ لِلَّهِ خُمُسَهُ وَلِلرَّسُولِ
„Билингларки, сизлар ғанимат (ўлжа) қилиб олган нарсаларингизнинг бешдан бири Аллоҳ ва Расули учундир”. [8:41]

Дарҳақиқат, ўлжалар ўтган умматларга ҳаром қилинганидан кейин Расулуллоҳ, с.а.в.га ҳалол қилинди. Расулуллоҳ с.а.в.айтадилар: «Мендан олдин бирорта кимсага берилмаган бешта нарса менга берилди, ўша бештадан биттаси ўлжалар менга ҳалол қилинди», деб зикр қилгандилар. Яна Абу Ҳурайрадан ривоят қилинади: «Расулуллоҳ с.а.в. айтадилар: «Сизлардан бошқа Ҳеч қайси қавмга ўлжалар ҳалол қилинмаган, осмондан олов тушиб ўлжаларни ёндириб юборарди».

Мана бу Анфол ва ғаниматлар воқеси. Дарҳақиқат, Аллоҳ субҳонаҳу ва таоло шу Анфол ғаниматларни тақсимлаш ва уни тасарруф этиш салоҳиятини мусулмонлар амирига топширди, Бу Аллоҳ таолонинг ушбу сўзларида очиқ-ойдин айтилган:

يَسْأَلُونَكَ عَنْ الْأَنْفَالِ قُلْ الْأَنْفَالُ لِلَّهِ وَالرَّسُولِ
— „ Сиздан ўлжалар ҳақида сўрайдилар, ўлжалар Аллоҳ ва Расулиники, деб айтинг». [8:1]

وَمَا أَفَاءَ اللَّهُ عَلَى رَسُولِهِ
„Аллоҳ Расулига ўлжа қилиб берган нарса...” [59:6]

Бу ҳолат ўлжаларни тақсимлашдаги Расулуллоҳ с.а.в.нинг ҳамда у кишидан кейинги халифаларнинг ишларидан очиқ-равшан кўриниб турибди. Дарҳақиқат, Расулуллоҳ с.а.в.ўлжаларни ўзлари тақсимлаганлар ва ўзлари тасарруф қилганлар. Шунингдек, халифалар ўзлари тақсимлашган ёки тақсимлаш вакил орқали бошқарилган. Демак, мусулмонлар халифаси, ўлжаларни тақсимлаш ва тасарруф этишда салоҳият соҳиби бўлади.

Ўлжалар билан иш юргизиш йўл-йўриқлари шаръий ҳукмлар тақозоси бўйича мусулмонлар манфаатини кўзлаб бўлади. Мусулмонлар ишларини бошқариш, манфаатлари, ҳожатларини ўташ шаръий ҳукмга мувофиқ равишда халифа раъйи ва ижтиҳодига кўра, Ислом ва мусулмонлар манфаатини рўёбга чиқарган ҳолда амалга оширилади. Халифа мусулмонларнинг манфаати бор, деб кўрган нарсага мувофиқ ҳолда бўлади. Чунки Шореъ мусулмонларнинг ҳожатларини адо этиш ва уларнинг

АНФОЛ ВА ҒАНИМАТЛАР, ФАЙ ВА ХУМС