|
„Барча мушриклар сизларга қарши жанг қилгани каби, сизлар ҳам барча мушрикларга қарши жанг қилингиз!» [9:36]
Бу оятлар мусулмонларга жон ва мол билан жиҳод қилиш вожиб бўлишининг ёрқин далилидир. Расулуллоҳ с.а.в.ва у кишидан кейинги халифалар замонларидаги мусулмонлар, жиҳодга моллари ва жонлари билан чиқардилар. Мусулмонлар жиҳодда зарур бўлган қурол, от, туя, озиқ-овқатларни давлат уларга тайёрлаб беришини кутмасдан, ўзлари тайёрлардилар. Чунки бу нарсаларни Аллоҳ уларга фарз қилган.
Мана шуларга биноан, жиҳод ва жиҳодга лозим бўлган нарсаларга сарфлашнинг вожиблиги, байтулмолда мол бўлмаганда мусулмонларга кўчади. Халифа бу жиҳатларга сарфлаш учун лозим бўлган молни мусулмонлардан олиши ёки мусулмонлардан олмасдан мусулмонларнинг мулки бўлган жамоат мулкини қўриқда айлантириб, унинг киримларидан олиши жоиздир.
3) Умар ибн Хаттоб Ироқ, Шом, Миср ерларини қиличлари билан фатҳ қилган кишиларга, улар бу ерларни тақсимлаб беришни талаб қилганларида, бу ишни рад этди. Шу билан бирга Умар р.а. улар бу юртларни фатҳ қилишганини ва бу ерлар улар учун ўлжа эканини, ўлжа ўлжа олувчиларга берилишини ва бешдан бир қисми жангчиларга тақсимланишини билардилар. Расулуллоҳ с.а.в. Хайбар ерини Хайбар жангида ҳозир бўлган жангчиларга тақсимлаганларини ҳам билардилар. Мана шуларга қарамасдан, ўлжа оятлари мазмунига биноан ва ундан давлат манфаатларига, аскарларга, чегараларга, камбағалларга, мискинларга, етим, беваларга нафақа қилинадиган ва ундан мусулмонларнинг манфаатларини бажарган киши учун ҳам нафақа қилинадиган доимий манбаъни мавжуд бўлишини лозимлигини билиб, бу ерларни жангда ҳозир бўлган мусулмонларга тақсимлашни рад қилдилар. Чунки Умар р.а. уларга ва маслаҳат учун чақирилган ансорларга шундай деган эдилар: «Мусулмонлар ерларни кофирлари билан эгалланиб кетган ҳолда кўрсалар, ерлар ота-боболардан мерос бўлиб қолса, кейинги келган мусулмонлар нима қилади? Бу тўғри раъй эмас. Агар Ироқ ери ўз кофирлари ва Шом ерлари ўз кофирлари билан тақсимланса, нима билан чегаралар тўсилади? Бу шаҳарлардаги, шунингдек, Шом, Ироқ ерларидаги болалар, бевалар нима бўлади?». Ансорларга Умар р.а. шундай дедилар; «Ерларни ўз кофирлари билан ушлаб туриш ва уларга хирож қўйишни (яъни, солиқ ундиришни) раъй қилдим. Бу моллар мусулмонлар, жангчилар, болалар ва булардан кенингилар учун ўлжа бўлади. Сизлар бу чегараларда доим турадиган кишилар лозимлигини ва Шом, Жазийра, Кўфа, Басра, Миср каби катта шаҳарларни аскарлари билан тўлдириш зарурлигини, буларга жуда кўп жамоат кераклигини биласизларми? Агар ерлар ва кофирлар тақсимланса, буларга ҳақларни қаердан берилади?».
Мана бу тортишув ва ҳужжатлар, албатта Умар р.а.жиҳодга ва давлатга харажат лозим бўлган жиҳатларга сарфлаш учун собит, доимий манбаъни мавжуд қилиш лозимлигини идрок қилганининг далилидир. Умар р.а.Ироқ, Шом, Мисрда фатҳ қилинган ерлар исталган манбаъ эканлигини кўрди. Шунинг учун бу ерларни фатҳ қилганларга тақсимламади. Умар р.а.бу ерларни, ер эгалари тўлайдиган хирож эвазига бу хирожни барча мусулмонларни манфаатлари йўлида сарфлаш учун ўз эгаларида қолдирди.
Халифа байтулмолда мол бўлмаганда, мусулмонларга вожиб бўладиган жиҳатларга сарфлаш учун жамоат мулкидан, барча мусулмонлар учун мулк бўлган нарсаларни қўриқ қилиши афзаллик жиҳатидан жоиз эканлигини кўрсатади.
48-бет
Бетлар: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120