|
ИСЛОМ МАФКУРАСИ
Фикр саёзлашиб боргани сари одамлар ўртасида ватан робитаси пайдо бўла бошлайди. Бунинг боиси шундаки, одамлар бир жойда яшаб, у ерга мустаҳкам ўрнашиб қолгач, бақо ғаризаси (яшаш учун курашиш туйғуси) ўзини мудофаа қилишга ва, ўз навбатида, яшаб турган шаҳарни ҳам, оёқлари остидаги ерни ҳам ҳимоя қилишга ундайди. Мана шундан ватандошлик робитаси (алоқаси) пайдо бўлади. Бу энг кучсиз ва тубан робита (алоқа)дир. Ватандошлик робитаси инсонда мавжуд бўлгани каби, ҳайвон ва паррандаларда ҳам мавжуддир. У доимо ҳиссиёт кўринишида бўлади. Бу ватандошлик робитаси ватанга бегоналар ҳужум қилиб ёки уни истило қилиб, босиб олиш йўли билан тажовуз қилган ҳолатда зарур бўлиб қолади. Аммо ватан тажовуздан холи бўлиб турган тинч ҳолатда эса ўз таъсирини йўқотади. Ажнабийлар ватандан даф қилинса ёки сиқиб чиқарилса, ватандошлик робитасининг вазифаси ниҳоясига етади. Шунинг учун ҳам у тубан робитадир.
Фикрлаш доираси торайганда, одамлар ўртасида миллатчилик робитаси пайдо бўлади. Аслида бу оилавий робитанинг бир кўриниши бўлиб, унинг кенгроқ шаклдаги ҳолатидир. Бунинг сабаби шундаки, инсонда яшаш учун курашиш туйғуси илдиз отган, бу туйғу сабабли унда раҳбарлик қилишни ёқтириш мавжуд. Бу тушунча фикран қолоқ инсонда айрим шаклда намоён бўлади. Унинг онги ўсиб боргани сари раҳбарлик қилишга муҳаббати ортиб боради, ўз навбатида оиласи ва қариндош-уруғларининг ҳам бошлиқ бўлишини хоҳлайди, сўнгра майдон кенгайиб, идроки ўсиб боргани сари, аввало ўз ватанида ўз миллатининг ҳукмронлигини хоҳласа, бунга эришиб бўлгач, уларнинг бошқалар устидан ҳукм юритишини хоҳлай бошлайди. Шунинг учун, бу жиҳатдан бир сулоланинг ичидаги шахслар ўртасида раҳбарлик қилиш учун маҳаллий хусуматлар вужудга келади. Бу сулола ичида бир киши бошқалар устидан ғалаба қилиб раҳбарликни ўз қўлига олса, энди ўз навбатида бу оила билан бошқа оилалар ўртасида раҳбарлик учун кураш бошланади. Бу миллат устидан раҳбарлик қилиш битта оиланинг ёки хилма-хил оилалардан йиғилган бир гуруҳ кишиларнинг қўлига ўтса, энди бу миллат билан бошқа миллатлар ўртасида
27-бет
Бетлар: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106