kutubhona

Эркаклар ва аёлларнинг жамланишидан уларнинг манфаатларига ва улар яшайдиган жамоатнинг манфаатига тааллуқли бўлган алоқалар пайдо бўлади. Бу алоқалар жамиятда савдо-сотиқ, ижара, ваколат ва шунга ўхшаш ишлар учун жамланишдан пайдо бўладиган муаммолардан бошқадир. Зеҳнга дарҳол «Бу алоқалар никоҳдан иборат», деган фикр келади. Аслида эса никоҳ бу алоқаларнинг бири бўлиб, улар уйланишдан бошқа масалаларни ҳам ўз ичига олади. Шу туфайли жинсий жамланиш нав ғаризасининг ягона кўриниши эмас. Балки унинг кўринишларидан биридир. Зеро, нав ғаризасининг жинс туфайли жамланишдан бошқа кўринишлари, яъни оналик, оталик, ака-укалик, фарзандлик ва қариндош-уруғлик каби кўринишлари ҳам мавжуд. Шунга кўра, эркаклар ва аёлларнинг жамланишидан пайдо бўладиган алоқалар никоҳни ўз ичига олгани каби оналик, оталик ва ҳоказоларни ҳам қамраб олади. Ижтимоий низом никоҳ билан бир қаторда уларни ҳам ўз ичига олади. Шариат никоҳга доир аҳкомларни олиб келганидек, оталик, оналик ва фарзандликка алоқадор аҳкомларни ҳам олиб келган.

Бироқ, никоҳ бу алоқаларнинг асоси бўлиб, барчаси ундан келиб чиқади. Агар никоҳ амалга ошмаса оталик, оналик, фарзандлик ва бошқа масалалар ҳам юзага келмайди. Мана шунга кўра, никоҳ мазкур алоқаларнинг асосидир. Уларнинг ҳаммаси тартиб жиҳатидан никоҳдан келиб чиқади. Тўғри, эҳтиёжни ҳис қилиш бу эҳтиёжни қондиришга табиий ундайди. Масалан, жинсий эҳтиёжни ҳис қилиш жинсий қўшилишга ундайди. Ғариза эса жинсий жамланиш кўриниши ҳаракатга келиши туфайли қондиришни талаб қилганидек, оналик ва фарзандлик кўринишларининг ҳаракатга келиши оқибатида ҳам қондиришни талаб қилади. Чунки уйланиш ҳам, оналик ҳам, бошқалари ҳам нав ғаризасининг кўринишлари ва унинг туйғуларидир. Уларнинг ҳар бири ҳақидаги тушунча билан биргаликда унинг воқелигидан майл-хоҳиш пайдо бўлади ва бу ҳолат ҳар бирида юз беради.
Никоҳ - эркаклик ва аёллик алоқаларини, яъни эркак ва аёл ўртасидаги жинсий жамланишни ўзига хос бир низом билан тартибга солишдир. Бу хос низом эркаклик ва аёллик алоқаларини муайян шаклда тартибга солиши ва унинг натижаси фақат насл қолдириш бўлиши лозим. Бу низом орқали инсон нави кўпаяди ва оила вужудга келади ҳамда унинг асосида хос ҳаёт тартибга солинади.

Ислом уйланишга тарғиб этган ва унга буюрган. Ибн Масoуд р.а.дан Расулуллоҳ с.а.в.нинг шундай деб айтганлари ривоят қилинади: «Эй ёшлар жамоаси, қай бирингиз боатга қодир бўлса, уйлансин. Зеро,