|
инсоний табиати бу ҳуқуқ ва вазифаларнинг бир хил бўлишини талаб қилган вақтда, уларни бир хил қилиб белгилади. Аксинча, уларнинг фарқли бўлишини талаб қилган вақтда эса ҳар хил қилиб белгилади. Ҳуқуқ ва вазифалардаги бу бирлик тенглик ҳам, тенгсизлик ҳам дейилмайди. Шунингдек, ҳуқуқ ва вазифалардаги ушбу ҳар хилликдан тенглик ёки тенгсизлик кўзда тутилмайди. Чунки Ислом - эркак ёки аёл бўладими, жамоатга қараган вақтда, унга фақат инсоний жамоат деган эътибор билан қарайди. Эркак ва аёлларни ўз ичига олиш бу инсоний жамоатнинг табиатидандир. Аллоҳ Таоло шундай деган:
}يَاأَيُّهَا النَّاسُ اتَّقُوا رَبَّكُمُ الَّذِي خَلَقَكُمْ مِنْ نَفْسٍ وَاحِدَةٍ وَخَلَقَ مِنْهَا زَوْجَهَا وَبَثَّ مِنْهُمَا رِجَالاً كَثِيرًا وَنِسَاءً {
– „Эй инсонлар! Сизларни бир жондан яратган ва ундан жуфтини вужудга келтирган ҳамда у икковидан кўп эркак ва аёлларни тарқатган Парвардигорингиздан қўрқингиз!“. [4:1]
Ушбу қарашга биноан, Ислом шаръий бурчларни қонун қилди ва шу қарашга кўра эркак ва аёллар учун ҳуқуқ ҳамда вазифаларни белгилаб берди. Қачонки ҳуқуқ ва вазифалар инсоний ҳуқуқ ва вазифалар бўлганда, яъни қачонки бурчлар инсон сифатида инсонга тааллуқли бурчлар бўлганда, сиз бу ҳуқуқ ва вазифалардаги бир хилликни, яъни бурчлардаги бир хилликни кўрасиз. Эркак ва аёлнинг ҳар бирининг ҳуқуқлари ва ҳар бирининг зиммасидаги вазифалари хилма-хил ва турли-туман бўлмай, балки фақат бир хил бўлади. Яъни, бурчлар эркак ва аёллар учун бир хил бўлади. Мана шу ердан Ислом инсонни иймонга даъват қилишда эркак билан аёл ўртасини ажратмаганини кўрамиз. Шунингдек, Исломга даъватни кўтариб чиқиш вазифасида эркак билан аёлни ажратмади. Намоз, рўза, ҳаж ва закот каби ибодатларга тааллуқли бурчларни бурч жиҳатидан бир хил қилиб белгилади. Шаръий ҳукмларда келган хислатлар билан сифатланишни эркак ва аёллар учун баб-баробар қилиб белгилади. Инсонга тааллуқли бўлган олди-сотди, ижара, ваколат, кафолат ва бошқа муомала ҳукмларини эркак ва аёлга бир хил қилиб белгилади. Шунингдек, Аллоҳнинг ҳукмларига зид иш қилганларга - инсон деган эътиборда, эркак билан аёлни ажратмасдан - ҳад, жиноят ва таoзир каби жазо чораларини бир хил қилиб белгилади. Мусулмонларга илм ўрганиш ва ўргатишни вожиб қилди ва бунда ҳам эркак билан аёлни ажратмади. Аллоҳ Таоло инсон сифатида инсонга тааллуқли барча ҳукмларни эркак ва аёллар учун бир хил қилди. Демак, мана шу тарафдан бурчлар, яъни ҳуқуқ ва вазифалар бир хил бўлди. Ушбу ҳукмлар борасида келган оят ва ҳадислар инсон учун инсон бўлганлиги жиҳатидан ва мўмин учун
67-бет
Бетлар: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181