kutubhona

ЭРКАК ВА АЁЛ ЎРТАСИДАГИ
АЛОҚАЛАРГА ҚАРАШНИНГ ТАЪСИРИ

Ғариза қўзғалса қондиришни талаб этади ва аксинча, қўзғалмаса қондиришни талаб этмайди. Ғариза қондиришни талаб этган чоғда инсонни бу ишни амалга оширишга ундайди. Агар инсон бу ишни амалга оширмаса, ғариза қўзғалиши тинчимагунча безовта бўлиб қолаверади. Ғариза тинчиса безовталаниш йўқолади. Қондирмасликдан ўлим ёки бирор жисмоний, ақлий ёки руҳий озор келиб чиқмайди. Озор фақат аламланиш ва безовталанишга чекланади. Демак, ғариза узвий эҳтиёж каби сўзсиз қондирилиши шарт эмас. Балки у хотиржамлик ва роҳатни пайдо қилиш учун қондирилади.

Ғаризани икки омил қўзғатади: биринчиси - моддий воқелик бўлса, иккинчиси фикр бўлиб, бунга маъноларнинг бир-бирини эслатиб, ўзаро боғланиши ҳам киради. Бу икки омилдан бирортаси ҳам бўлмаса ғариза қўзғалмайди. У узвий эҳтиёжларга ўхшаб ички ундовчи омил туфайли қўзғалмайди. Балки фақат ташқи ундовчи омил, яъни моддий воқелик ва фикр туфайли қўзғалади. Барча ғаризаларда - яшаш учун кураш, диндорлик ва нав ғаризаларида ҳолат шундай бўлиб, уларнинг ўртасида ушбу жиҳатдан фарқ йўқ.

Нав ғаризаси ҳам - бошқа ғаризаларга ўхшаш бўлгани учун - қўзғалса қондиришни талаб қилади. У ҳам моддий воқелик ёки фикр сабабли қўзғалади. Шунинг учун қондиришни талаб қилаётган нав ғаризаси шундай бир иш қилинганки, инсон бу қондиришни йўналтириши, ҳаттоки пайдо қилиши ёки фақат навнинг давом этиши томонга йўналадиган қилиб, бошқа томонларга қараб ҳаракат қилишини тўсиб қўйиши мумкин. Шунга кўра, хотинларни кўриш ёки нав ғаризасига боғлиқ воқелик ғаризани қўзғатади ва қондиришни талаб қиладиган қилиб қўяди. Жинсга оид қиссаларни ўқиш, жинсга оид фикрларни эшитиш нав ғаризасини қўзғайди. Хотинлардан ва умуман нав ғаризасига боғлиқ нарсалардан, жинс ҳақидаги фикрлардан йироқ бўлиш нав ғаризаси қўзғалишининг олдини олади. Чунки нав ғаризаси моддий воқелик ёки жинс ҳақидаги фикр орқали қўзғатилгандагина қўзғалиши мумкин.

Агар жамоат Ғарб жамиятида бўлгани каби эркак билан аёл ўртасидаги алоқаларга эркаклик ва аёллик алоқаси, яъни жинсий алоқа деб қараса, ғаризани қўзғатиш учун эркак ва аёлда ғаризани қўзғатувчи моддий воқеликни ёки жинс ҳақидаги фикрни пайдо қилиш зарур ишга айланади. Шунда ғариза қондиришни талаб қилади ва ушбу алоқа амалга ошиши ва қондириш орқали роҳат вужудга келиши учун ғаризани қондириш содир бўлади. Агар жамоат эркак ва аёл ўртасидаги