|
қолмади. Барчаси Ғарб ҳазоратини кўчириш ва унга тақлид қилиш йўлида юрадиган бўлиб қолди.
Бу фикрларга қарши курашиш учун бир гуруҳ мусулмонлар қўзғалиши табиий эди. Бу раъйларга қарши урушиш учун Ислом юртларидаги оммаю хосса оёққа туриши аниқ эди. Дарҳақиқат, бир гуруҳгина эмас, балки бир қанча гуруҳлар муслима аёлни муҳофаза қилиш, жамиятда фазилатларни асраб қолиш вожиблигига чақира бошладилар. Лекин улар Ислом низомларини тиниқ тушунмас, шаръий ҳукмларни аниқ билмас эдилар. Исломий ақида асос эканлиги, шаръий ҳукмлар эса ўлчов эканлигини англамаган ҳолда ақл тўғри деб топган манфаатни баҳс учун асос, раъй ва нарсалар учун ўлчов қилиб олдилар ҳамда урф-одатларни, тақлид-анъаналарни сақлаб қолишга, ахлоқни маҳкам ушлашга чақирдилар. Аёлни ҳижоб билан беркитишга кўр-кўрона мутаассиблик билан ёндашиш шу даражага етиб бордики, улар аёл учун йўлни жуда тор қўйишни, уйидан чиқишига, ўз эҳтиёжларини ўзи қондириши ва ўз ишларини бевосита ўзи қилишига рухсат бермасликни кўтариб чиқдилар. Сўнгги даврлардаги фақиҳлар аёл учун беш хил авратни белгиладилар: намоздаги аврат, маҳрам эркаклар олдидаги аврат, номаҳрам эркаклар ҳузуридаги аврат, муслима аёллар ҳузуридаги аврат, кофира аёллар ҳузуридаги аврат. Бундан келиб чиқиб аёл бировни, биров аёлни кўришини ман қиладиган ёппа ҳижоб ўрашга чақирдилар. Аёлнинг ҳаётдаги ишларини бевосита ўзи бажаришини ман қилишга даъват қилдилар. Уни сайловда қатнашиш ҳуқуқидан ҳамда сиёсат, ҳукм юритиш, иқтисод ва ижтимо хусусида раъйи бўлишидан маҳрум қилиш ҳақида гапирдилар. Аёл билан ҳаёт ўртасига тўсиқ қўйиб, Аллоҳнинг баъзи оятларини фақат эркакларга хослаб қўйдилар. Расулуллоҳ билан байъат чоғида аёллар қўл билан кўришганлари ҳақидаги, аёлнинг аврати ҳақидаги ҳадисларни шаръий ҳукм тақозо этадиган йўсинда эмас, аёлга нисбатан ўзлари хоҳлаётган қолипга мос келадиган тарзда таoвил қилдилар. Уларнинг бу даъватлари ва ҳаракатлари одамларни шаръий ҳукмлардан узоқлаштириб, мусулмонларга ижтимоий жиҳатни ноаниқ қилиб қўйди. Шу туфайли уларнинг раъйлари босқинчи фикрлар қаршисида туришга қодир бўлмади, шиддатли оқимни тўса олмади. Мусулмонлар ўртасида ижтимоий жиҳатни кўтаришга бирор таъсир кўрсатмади. Ҳолбуки, Уммат ичида илмда, билимдонликда аввалги мужтаҳидлар ва соҳиби мазҳаблардан қолишмайдиган олимлар мавжуд эди. Бирор умматнинг бойлиги тенглаша олмайдиган фикрий ва ташриъий (қонуншуносликка оид) бойлик мусулмонлар қўлида мавжуд эди. Мусулмонларнинг умумий ва хусусий кутубхоналарида бебаҳо китоблар, асарлар тўлиб-тошиб ётган эди Ҳа, буларнинг барчаси кўчирмачи, тақлидчиларни адашишларидан
8-бет
Бетлар: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181