|
масалалардир. Шунга кўра, ижтимоий низомнинг таърифи қуйидагича бўлади: Ижтимоий низом аёл билан эркакнинг, эркак билан аёлнинг жамланишини ҳамда бу жамланишдан пайдо бўладиган алоқани ва бу алоқадан келиб чиқадиган барча ҳолатларни тартибга соладиган низомдир.
Одамлар, хусусан мусулмонларнинг Исломдаги ижтимоий низом ҳақидаги тушунчалари ноаниқ бўлиб қолган эди. Улар Ислом фикрлари ва ҳукмларидан узоқлашганликлари туфайли ижтимоий низом хусусидаги Ислом ҳақиқатидан ҳам ниҳоятда узоқлашиб кетдилар. Оқибатда уларнинг бир қисми йўлни ортиқ даражада кенг оладиган, яъни эркак билан истаганча хилватда қолиш, хоҳлаган кийимини кийиб, авратлари очиқ ҳолда кўчага чиқиш каби амаллар аёлнинг ҳуқуқи, деб ҳисоблайдиган бўлиб қолди. Бир қисми эса йўлни ниҳоятда тор олиб, аёлнинг тижорат ва зироат билан шуғулланишга, эркак билан жамланишга мутлақо ҳаққи йўқ, аёлнинг юзи, кафтларидан тортиб бутун бадани аврат, деб ҳисоблайдиган бўлиб қолди. Йўлни бундай кенг ва тор олиш оқибатида ахлоқ тубанлашди, фикрлаш қотиб қолди. Бунинг натижасида эса ижтимоий жиҳатга путур етди, Исломий оила тинчини йўқотди, унинг аъзоларига норозилик ва нафратланиш руҳи ҳукмрон бўлиб қолди, оиладагилар ўртасида жанжал ва ажралишлар кўпайди. Шундан кейин барча мусулмонларнинг қалбларини оилани бирлаштириш ва бахт-саодатини таъминлашга бўлган эҳтиёж туйғуси тўлдира бошлади. Кўпчиликнинг хаёлини бу жиддий муаммонинг ечимини излаш банд эта бошлади. Бу ечимнинг турли кўринишларини намоён қилган ҳар хил уринишлар бўлди. Ижтимоий ечимни баён қилган асарлар ёзилди, шаръий маҳкамалар ва сайлов қонунларига ўзгартиришлар киритилди. Кўп одамлар ўз оилаларидаги хотинларига, опа-сингилларига, қизларига ўз раъйларини татбиқ этишга уриндилар. Мактаб ва мадраса низомларига эркаклар билан аёллар аралаш бўлиши жиҳатидан ўзгартиришлар киритилди. Мазкур уринишлар мана шундай кўринишларда намоён бўлди. Лекин бу шахсларнинг бирортаси ҳам муаммони ечиш бахтига муяссар бўлмади, ижтимоий низом сари йўллана олмади. Улар ўзлари ҳис қилаётган ислоҳ йўлини топа олмадилар. Чунки икки жинс - эркак ва аёл алоқаси масаласи аксар мусулмонларга қоронғу эди. Улар Умматнинг тузалишига сабаб бўладиган ушбу икки жинс ҳамкорлигининг тариқатини билмас эдилар. Дарҳақиқат, эркакнинг аёл билан жамланишига тааллуқли Ислом фикрлари ва ҳукмларини умуман билмаганликлари туфайли ечим тариқати атрофидаги нарсалар ҳақида баҳслашиб-тортишар, унинг ҳақиқатини ўрганишдан эса йироқда эдилар. Уларнинг бу уринишлари
4-бет
Бетлар: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181