kutubhona

Инсон ҳаёт кечириш табиатига кўра қабила ёки қишлоқ ёки шаҳарда жамият шахслари ўртасида яшаб, «умумий ҳаёт» кечиради. Шунингдек, оила аъзолари билан ўз уйида «хос ҳаёт» кечиради. Ислом бу хос ҳаёт учун муайян ҳукмларни бериб, улар орқали бу хос ҳаётда - эркак бўладими ёки аёлми, фарқсиз - умуман инсонда пайдо бўладиган муаммоларни ҳал қилди. Мазкур ҳукмлардан энг кўзга ташланадигани - Ислом инсоннинг уйидаги хос ҳаётини ёлғиз ўзининг тасарруфига топшириши ва унинг уйига изн сўрамай киришни ман қилишидир.

}يَاأَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لاَ تَدْخُلُوا بُيُوتًا غَيْرَ بُيُوتِكُمْ حَتَّى تَسْتَأْنِسُوا وَتُسَلِّمُوا عَلَى أَهْلِهَا ذَلِكُمْ خَيْرٌ لَكُمْ لَعَلَّكُمْ تَذَكَّرُونَ {
– „Эй мўминлар, ўз уйларингиздан бошқа уйларга то изн сўрамагунингизча ва эгаларига салом бермагунингизча кирмангиз. Мана шу сизлар учун яхшироқдир. Шояд эслатма-ибрат олсангизлар“. [24:27]

Аллоҳ одамларни уйларга эгаларининг рухсатисиз киришдан қайтарган. Рухсат берилмасликни - бегонасираш, рухсат берилишини эса яқин олиш, деб ҳисоблаган Аллоҳнинг: „... то изн сўрамагунингизча...“, дейиши изн сўрашдан киноядир. Чунки изн сўраш билангина уй эгаларига яқин бўлинади. Яъни оятда «унинг эгаларидан изн сўрамагунингизча», дейилган. Табароний Пайғамбар с.а.в.дан ривоят қиладики:

«من أذخل عينه في بيت من غير إذن أهله فقد دمره»
«Уй эгаларининг изнисиз унга қараган одам уни вайрон қилибди». Абу Довуд ривоят қилади:

«أن رجلاً سأل النبي r : أأستأذن على أمي؟ قال: نعم, إنه ليس لها خادم غيري, أأستأذن عليها كلما ذخلت؟ قال: أتحب أن تراها عريانة؟ قال الرجل: لا, قال: فاستأذن»

«Бир киши Пайғамбар с.а.в.дан сўради: «Онамдан ҳам олдига кириш учун изн сўрайманми?». Дедилар: «Ҳа». Деди: «Онамнинг мендан бошқа ходими йўқ. Қачон олдига кирадиган бўлсам изн сўрайманми?». Дедилар: «Уни яланғоч ҳолатда кўришни хоҳлайсанми?». Деди: «Йўқ». Дедилар: «Ундай бўлса, изн сўра». Демак, ҳар қандай инсоннинг ўз уйидан бошқа уйга эгасининг изнисиз киришини ман қилдилар. Бунда уй эгасининг мусулмон бўлиш ёки бўлмаслигининг фарқи йўқ. Чунки гарчи хитоб мусулмонларга қаратилган бўлса-да, у изн сўровчи шахсга нисбатан айтилган. Оятда «уйлар» сўзи эса бирор