|
ижарачи сўзи ҳар қандай ишдаги барча ижарачини ўз ичига олади. Расулуллоҳ с.а.в. Қуръон муаллимини ҳам «ижарачи», деб ҳисоблаб айтганларки:
«إن خيرَ ما أخذتم عليه أجراً كتاب الله»
«Ҳақ оладиган нарсаларингизнинг энг яхшиси Аллоҳнинг Китобидир». (Бухорий ривояти). Қози ҳам ижарачи деб ҳисобланади ва байтул-молдан иш ҳақи олади. «Қози ҳокимнинг муовини бўлиб, ҳокимлар доирасига киради», деб айтилмайди. Чунки қози ҳоким ҳузуридаги ижарачидир, унинг муовини эмас. Унинг вазифаси хусуматчилар ўртасидаги муаммонинг воқелигини тушуниш ҳамда шаръий ҳукмлар табанний қилинган ҳолатда қонуний моддаларни, табанний қилинмаган ҳолатда эса мутлақ шаръий ҳукмларни - қозилик маҳкамаси ишларини кўриб чиқаётган ва кўриб чиқмаётган шахсларга мувофиқ келишини - баён қилиб беришдир. Демак, у муайян иш учун муайян ҳақ эвазига ижарага олинган ижарачидир.
Бу гаплар қози ва муҳтасибга нисбатан айтилган гаплар эди. Мазолим (зулмга сабабчи ишлар) қозисининг эса аёл киши бўлиши мумкин эмас, яъни аёл киши мазолим қозилигини бошқариши мумкин эмас. Чунки у ҳокимиятдир. Унинг воқелиги ҳокимият воқелиги бўлиб, ҳадис айнан унга тўғри келади. Чунки у бирор киши даъво қиладими ёки даъво қилмайдими, бундан қатъий назар, ҳоким томонидан одамларга қилинаётган зулмни бартараф этади. Агар бирор киши зулм юзасидан унга мурожаат қилса, устидан даъво қилинган ҳокимни чақиришга муҳтож бўлмайди. Уни маҳкамада қатнашишга чақириши ёки чақирмаслиги ҳам мумкин. Чунки мавзу жиноий иш хусусидаги ҳукмдан хабардор қилиш эмас, балки ҳоким томонидан одамларга тушган зулмни бартараф этишдир. Мазолим қозилигида гавдаланаётган воқелик ҳокимиятдир. Шу сабабли аёл киши унга бошчилик қилиши мумкин эмас.
Энди уммат мажлиси мавжуд бўлиб турган ҳолатда аёл кишининг унда аъзо бўлиши мумкин ёки мумкин эмаслиги масаласи қолди. Бу масала кўпчиликка қоронғу масала. Улар Исломдаги уммат мажлисини демократиядаги депутатлар мажлисига қиёслаб, мумкин эмас деб ўйлайдилар. Аслида эса демократия тузумидаги депутатлар мажлиси (парламент) билан Исломдаги уммат мажлисининг ўртасида фарқ бор. Депутатлар мажлиси ҳокимиятнинг бир тури бўлиб, демократия қонунларига кўра ҳукмронлик қилиш ҳуқуқига эга. Зеро, у давлат раисини сайлайди ва уни ишдан четлатади. У вазирликка ишончни топширади ва ундан ишончни тортиб олади. Кейин дарҳол уни ҳокимиятдан озод қилади. Депутатлар мажлиси учта иш бажаради.
80-бет
Бетлар: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181