|
ва Зайд тортишиб қолишди. Али дедики: «Унга мен ҳақлироқман. У - амакимнинг қизи». Жаъфар деди: «Бу - амакимнинг қизи, унинг холаси менинг жуфтим». Зайд деди: «У - акамнинг фарзанди». Расулуллоҳ с.а.в. қизчани холасига, деб ҳукм чиқариб:
«الخالة بمنز لة الأم»
«Хола она ўрнидадир», дедилар». (Бухорий ривояти).
Юқорида ҳалокатдан сақланиб қолиш учун кафолатга олинишга муҳтож бўлган ёш болага тааллуқли масалалар кўриб чиқилди. Кафолатга олинишдан беҳожат бўлиш имкониятига эга бола беҳожатлиги туфайли уни кафолатга олиш иллати йўқолади. Иллат йўқолгани туфайли ҳукм, яъни уни кафолатга олиш вожиблиги ва қариндошининг кафиллик ҳуқуқи ҳам йўқолади. Бундай ҳолатда қаралади. Кафолатга олишга ҳақли бўлган шахс (масалан, она) кофир бўлса, бола ундан олиниб, болага валийлик қилиш ҳуқуқига эга шахсга берилади. Чунки бунда боланинг воқелиги кафолатга олиш эмас, балки унга валийлик қилиш бўлиб қолди. Аллоҳ Таоло дейди:
}وَلَنْ يَجْعَلَ اللَّهُ لِلْكَافِرِينَ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ سَبِيلاً {
– „Ва Аллоҳ ҳаргиз кофирлар учун мўминлар устига йўл бермагай“. [4:141]
Бу оятга кўра, кофир валийлик қилиши мумкин эмас. Расулуллоҳ с.а.в.нинг ҳадисларида ҳам бу таoкидланган:
«الإسلام يعلو ولا يعلى عليه»
«Ислом олий бўлади. Бирон нарса ундан олий бўлмайди». (Доруқутний келтирган). Бу ҳукм умумий бўлиб, уни хослаб қўйгувчи бирор ҳукм келмаган. Бола боқувдан беҳожат бўлгани учун боқишга доир хословчи ҳадис унга тўғри келмайди. Кафолатга олишга ва валийлик қилишга ҳақли шахслар (масалан, ота-она) мусулмон бўлсалар, ёш ўғил болага ёки қизчага ота-онасидан истаганини танлаш ихтиёри берилади. Қай бирларини танласа, танлаганига берилади. Бунга далил - Аҳмад, ибн Можа ва Термизийлар Абу Ҳурайрадан ривоят қилишган ҳадисдир:
«أن النبي r خيَّر غلاماً بين أبيه وأمه»
«Расулуллоҳ с.а.в. болага ота-онасидан истаганини танлашига ихтиёр бердилар». Абу Довуд ривоятига кўра:
«أن امرأة جاءت فقالت: يا رسول الله, إن زوجي يريد أن يذهب بابني, وقد سقاني من بئر أبي عِنبة, وقد نفعني, فقال رسول الله r : استهما عليه. فقال زوجها: من يحاقِّني في ولدي, فقال النبي r : هذا أبوك, وهذه أمك فخذ بيد أيهما شئت. فأخذ بيد أمه فانطلقت به»
177-бет
Бетлар: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181