|
فَلاَ تَمِيلُوا كُلَّ الْمَيْلِ
– „Бас, бутунлай (суйган хотинларингиз томонга) оғиб кетмангиз“, [4:129]
деган Аллоҳ Таолонинг сўзи:
وَلَنْ تَسْتَطِيعُوا أَنْ تَعْدِلُوا
– „Адолат қилишга қодир бўлмайсизлар“, [4:129]
сўзига боғланиб, ундан бевосита кейин келганлигининг маъноси: муҳаббатда адолат қилишга қодир бўлмайсизлар, дегани ва муҳаббатдан бошқа нарсаларда адолатли бўлиш мумкинлигини англатишга далил бўлади. Олдинги оятда ҳам айнан шу нарса вожиб қилинган. Демак, талаб қилинаётган адолат қилиш муҳаббатдан бошқа нарсаларга хосдир. Муҳаббат ва жинсий алоқа бу адолат қилишдан мустаснодир. Чунки бу икки нарсада адолат қилиш вожиб эмас. Зеро, инсон ўз муҳаббатида адолат қила олиши мумкин эмас. Оиша р.а.дан ривоят қилинган ушбу ҳадис ҳам бу фикрни қувватлайди. Расулуллоҳ с.а.в. нарсаларни тақсимлар ва адолат қилиб, шундай дер эдилар:
«كان رسول الله r يقسم فيعدل ويقول: اللهم إن هذا قسمي فيما أملك, فلا تلمني فيما تملك ولا أملك»
«Парвардигоро, бу ўзим қодир бўлган нарсадаги тақсимотим ва Сен мени ўзинг қодир бўлган ва мен қодир бўлмаган нарсада маломат қилма». (Ҳоким ва ибн Ҳиббон келтирган). Яъни, «мен қодир бўлмаган нарса», деганда қалбларини назарда тутган эдилар. Ибн Аббос:
وَلَنْ تَسْتَطِيعُوا أَنْ تَعْدِلُوا بَيْنَ النِّسَاءِ
– „Хотинларингизўртасидаадолатқилишгақодирбўлмайсизлар“, [4:129]
ояти ҳақида: «Муҳаббатда ва жинсий қўшилишда», деган. Аллоҳ Таоло хотинлардан айримларига бутунлай берилиб мойил бўлиб кетишдан сақланишга буюрган. Бунинг маъноси - мойил бўлиш мубоҳ, деганидир. Чунки бутунлай мойил бўлишдан қайтаришнинг маъноси мойил бўлиш мубоҳ, деганидир. Масалан, Аллоҳ Таолонинг бутунлай қўли очиқ бўлишдан қайтарган ушбу:
وَلاَ تَجْعَلْ يَدَكَ مَغْلُولَةً
– „Уни бутунлай ёзиб ҳам юборманг“, [17:29]
ояти қўли очиқ бўлиш мубоҳлигини билдиради. Шунга кўра, эрнинг айрим хотинларига мойил бўлишига Аллоҳ Таоло рухсат берган. Бироқ, Аллоҳ Таоло бу мойил бўлишнинг ҳамма нарсани қамраб олгувчи буткул мойиллик бўлишидан қайтарди. Балки мойиллик мойил бўлиш сўзига мос келадиган ишларда, яъни муҳаббат ва жинсий алоқани хоҳлашда бўлади. Демак, оятнинг маъноси - бутунлай мойил бўлишдан
124-бет
Бетлар: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181