|
қайдсиз мутлақ ҳолда, бирор аломатга хосланмай умумий лафзда келган бўлиб, ҳар қандай уйни ўз ичига олади. Бу баён уйларнинг дахлсизлигини белгилаш ва хос ҳаётни ўзига хос ҳукмлар билан хослаб қўйишдаги аниқ баёндир. Бу ҳукмлардан бири - бирор уйга кириш хоҳланганда изн сўрашдир. Изн сўровчи уйда бирор кишини топмаса, то изн берилмагунча кирмайди. Агар уй эгаларидан бири унга «қайтинг» деса, қайтиб кетиши керак. Уйга кириши мумкин эмас. Аллоҳ Таоло марҳамат қилади:
}فَإِنْ لَمْ تَجِدُوا فِيهَا أَحَدًا فَلاَ تَدْخُلُوهَا حَتَّى يُؤْذَنَ لَكُمْ وَإِنْ قِيلَ لَكُمُ ارْجِعُوا فَارْجِعُوا هُوَ أَزْكَى لَكُمْ وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ عَلِيمٌ {
– „Энди агар у (уй)ларда ҳеч кимни топмасангизлар, у ҳолда то сизларга изн берилмагунча уларга кирмангиз! Агар сизларга «қайтинглар» дейилса (яъни, киришга изн берилмаса), қайтиб кетинглар! Шу сизлар учун энг тоза (йўлдир). Аллоҳ қилаётган амалларингизни билгувчидир“. [24:28]
Яъни изн сўраб қаттиқ туриб олишингиз, пардани кўтаришни қайсарлик билан талаб қилишингиз, эшиклар олдида кутиб туришингиз жоиз эмас. Бу ҳукмлар одамлар учун маскан (доимий яшаш жойи) бўлган уйлар ҳақида эди. Биров учун маскан бўлмаган уйларга эса қаралади, агар киришни хоҳлаётган шахс улардан фойдаланмоқчи бўлса, изн сўрамасдан кириши мумкин. Аллоҳ Таоло дейди:
}لَيْسَ عَلَيْكُمْ جُنَاحٌ أَنْ تَدْخُلُوا بُيُوتًا غَيْرَ مَسْكُونَةٍ فِيهَا مَتَاعٌ لَكُمْ وَاللَّهُ يَعْلَمُ مَا تُبْدُونَ وَمَا تَكْتُمُونَ {
– „(Биров учун) маскан бўлмаган (меҳмонхона, карвонсаройлар каби) сизлар фойдаланадиган уйларга (изн сўрамасдан) киришларингизда сизларга гуноҳ йўқдир. Аллоҳ ошкор қилаётган нарсангизни ҳам, яшираётган нарсангизни ҳам билур“. [24:29]
Мухолифат тушунчасига (яъни, оятдан англанган тушунчанинг аксига) кўра, агар улардан фойдаланмасангиз, уларга кирманглар. Демак, истисно киришни хоҳловчилар фойдаланадиган, биров учун маскан бўлмаган уйларга хос бўлиб қолади. Бундай изн сўраш ҳукмлари билан хос ҳаёт ҳар-хил вақтларда чақириб келувчиларнинг безовта қилишидан муҳофаза қилинади ва уйдагилар ташқаридаги барча шахслардан тинч бўлишади.
Мазкур изн сўраш ҳукмлари ўзларининг қўл остида қул бўлмаган ва ёш бола бўлмаган шахсларга нисбатан айтилган. Ўзларининг қўл остидаги қуллар ва балоғатга етмаган болалар уйларга уч ҳолатдан ташқари - бомдод намозидан илгари, пешин вақтида ва хуфтон намозидан кейин - изн сўрамай кирадилар. Бу уч ҳолатда улар ҳам
26-бет
Бетлар: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181