|
وَإِذَا طَلَّقْتُمُ النِّسَاءَ فَبَلَغْنَ أَجَلَهُنَّ فَأَمْسِكُوهُنَّ بِمَعْرُوفٍ أَوْ سَرِّحُوهُنَّ بِمَعْرُوفٍ وَلاَ تُمْسِكُوهُنَّ ضِرَارًا لِتَعْتَدُوا وَمَنْ يَفْعَلْ ذَلِكَ فَقَدْ ظَلَمَ نَفْسَهُ
– „Қачон хотинларингизни талоқ қилсангизлар ва уларнинг идда муддатлари битиб қолса, бас, уларни яхшилик билан олиб қолинг ёки яхшилик билан кузатинг. Уларга зулм қилиш билан зарар етказиш учун ушлаб турмангиз. Ким шундай қилса, ўзига зулм қилибди“. [2:231]
Агар бу муомалалар фойда бермаса ёки биринчи ва иккинчи талоқдан кейин таъсир этса-ю, кейин барибир учинчиси содир бўлса, у ҳолда энди ишнинг томири чуқурроқ, чигаллиги кўпроқ ва низо қаттиқроқ бўлган бўлади. Оилани сақлаб қолиш у ёқда турсин, никоҳни қайтаришга мурожаат қилишнинг ҳам асло фойдаси йўқ. Бошқа турмуш қурмай туриб бу турмушнинг ўзида самарасиз тажрибани яна қайта ўтказишдан кўра уларнинг ўртасини ажратиш ва бошқа турмуш қуришдан ўзга чора йўқ. Шунинг учун учинчи талоқни кескин ҳал қилувчи чора қилиб белгилади. Аллоҳ Таоло дейди:
فَإِنْ طَلَّقَهَا فَلاَ تَحِلُّ لَهُ مِنْ بَعْدُ حَتَّى تَنكِحَ زَوْجًا غَيْرَهُ
– „Энди агар уни (учинчи марта) талоқ қилса, у аёл то бошқа эр билан турмуш қурмагунича аввалги эрига ҳалол бўлмайди“. [2:230]
Учинчи талоқдан кейин хотини бошқа эрга тегиб, улар қўшилмасдан ва эр-хотинликни тўла ҳис этиш учун «унинг мазасини бу ва бунинг мазасини у тотиб кўрмагунча» аввалги эр хотинини никоҳига олиши мумкин эмас. Хотин агар иккинчи турмушни ҳам тажрибадан ўтказса, кейинги турмушда олдинги турмушнинг лаззати ва роҳатини топмаса, сўнг иккинчи эридан ажраса, ана шу пайтда хотин ўзининг аввалги эри билан бирга яшашга қайтишга имкон топади. Чунки у иккинчи эр билан ҳам эр-хотинлик ҳаётида яшаб, иккинчи марта тажрибадан ўтказди ва уларнинг ўртасини солиштириб кўрди. Энди агар қайта яшашни ихтиёр қилса, билиб-кўриб туриб ихтиёр қилган бўлади. Шунинг учун Шореъ хотинга бошқа эрга тегиб, у билан яшаб ажралганидан сўнг аввалги уч марта талоқ қилган эрига қайтишини ҳалол қилди. Аллоҳ Таоло дейди:
فَإِنْ طَلَّقَهَا فَلاَ تَحِلُّ لَهُ مِنْ بَعْدُ حَتَّى تَنكِحَ زَوْجًا غَيْرَهُ
– „Энди агар уни (учинчи марта) талоқ қилса, у аёл то бошқа эр билан турмуш қурмагунича аввалги эрига ҳалол бўлмайди“, [2:230]
ва кейин шу оятнинг ўзида:
فَإِنْ طَلَّقَهَا
– „Агар уни талоқ қилса“, [2:230]
яъни иккинчи эр уни талоқ қилса:
فَلاَ جُنَاحَ عَلَيْهِمَا
164-бет
Бетлар: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181